Therapeutische en recreatieve cannabishervormingen in Italië

Italië staat op het punt om wiet te decriminaliseren. Activisten in het land strijden al jaren voor liberalere wetten, maar zonder veel succes. Maar nu hebben pro-cannabisorganisaties en politieke partijen samen een steminitiatief gelanceerd om persoonlijke teelt te decriminaliseren en een einde te maken aan het opleggen van boetes voor persoonlijk gebruik. Deze alliantie werkt ook aan een decreet dat het boetesysteem voor kleine overtredingen zou kunnen veranderen.

Referendum Cannabis Legale probeert bepaalde artikelen van de narcoticawet te wijzigen waarin deze straffen worden gehandhaafd.^[1] Hiermee is recreatieve wiet nog niet gelegaliseerd, maar het zou wel het leven van miljoenen Italianen vergemakkelijken. Als het referendum succesvol is, zal dat onder meer tot de volgende veranderingen leiden:

Inzicht in de cannabishervormingen in Italië

In overeenstemming met de Italiaanse wet, moest Referendum Cannabis Legale^[2] eind september 2021 500.000 digitale handtekeningen hebben verzameld om een stemcampagne mogelijk te maken. De petitie behaalde maar liefst meer dan 630.000 handtekeningen. Verschillende factoren hebben aan dit overweldigende succes bijgedragen. Zo gebruiken momenteel zes miljoen Italianen recreatieve wiet. En uit een recente enquête blijkt dat 47,8% van de bevolking voorstander is van de legalisering van softdrugs.^[3]

Enkele weken voor de campagne werd ook een gedigitaliseerd stemsysteem doorgevoerd, wat aan het succes bijdroeg. In het verleden moesten burgers petities persoonlijk ondertekenen.

Dankzij deze enorme steun krijgen Italianen de kans om 'ja' of 'nee' te stemmen in een referendum dat waarschijnlijk in 2022 plaatsvindt.^[4] Het volk krijgt hiermee de mogelijkheid om een stapje dichter bij de legalisatie van wiet te komen. Daarnaast kunnen ze met hun stem bijdragen aan het beëindigen van de door misdaad geteisterde zwarte markt, die met de handel in wiet momenteel miljarden euro's binnenhaalt.

Politieke oppositie en hindernissen

Ondanks al het optimisme is de politiek nog altijd verdeeld, wat de decriminalisering bemoeilijkt. Leden van de Lega en Fratelli d'Italia verzetten zich tegen de beweging en noemen het een "voorloper van legalisatie" die onvermijdelijk tot het stimuleren van drugsgebruik zal leiden. Het zou ook gevaarlijk gedrag bevorderen dat een bedreiging vormt voor het recht op de gezondheid dat in de grondwet is vastgelegd.^[5] Beide rechtse partijen probeerden de petitie te stoppen. De centrumlinkse Partito Democratico en +Europa slaagden er echter in die obstructie te verwerpen.^[6]

Nu het referendum vaststaat, ziet de situatie voor Italië er positief uit. Als het volk zich verenigt en 'ja' zegt, zullen kwekers en gebruikers in het land een zucht van verlichting slaken. Als men vier planten voor persoonlijk gebruik mag kweken, kunnen recreatieve gebruikers vredig van hun passie genieten. Veel Italianen zullen 'uit de kast komen' en hun hobby openlijk delen, zonder angst voor vervolging.

Op dit moment krijg je in Italië een boete als je kleine hoeveelheden wiet bezit. Daarnaast worden persoonlijke documenten, zoals rijbewijzen, ingevorderd. Als je betrapt wordt op het kweken van wiet, kun je in de gevangenis belanden. Toch kiezen veel recreatieve en therapeutische gebruikers ervoor om in het geheim te kweken. Als ze dit in de toekomst zonder angst voor vervolging kunnen doen, zal dat heel wat gemoedsrust bieden!

Maar vergis je niet; door de drugswet te wijzigen, wordt wiet niet plotseling legaal. Waarschijnlijk moeten we nog enkele jaren wachten voordat we gelegaliseerde coffeeshops in de pittoreske straten van Rome, Milaan en Napels zien. Zal Italië ooit net zo worden als sommige Amerikaanse staten, zoals Californië, waar onafhankelijke ondernemingen hoogwaardige producten mogen vervaardigen en aan lokale klanten mogen verkopen? We kunnen het alleen maar hopen.

Maar het Italiaanse volk is niet onbekend met cannabishervormingen. De laatste decennia is er behoorlijk wat gebeurd. Hieronder duiken we in de gebeurtenissen die aan de veranderde mening over wiet hebben bijgedragen en die de weg vrij hebben gemaakt voor decriminalisering.

Therapeutische wiet in Italië: een stukje geschiedenis

In januari 2013 legaliseerde de Italiaanse overheid wiet voor therapeutisch gebruik. Dankzij deze baanbrekende zet konden patiënten met bepaalde aandoeningen een recept voor cannabis van hun arts verkrijgen. De richtlijnen van de overheid stellen echter dat patiënten eerst conventionele behandelingen moeten proberen. En uitsluitend als mensen aan (een van) onderstaande criteria voldoen, komen ze voor een recept in aanmerking: 

Deze herziene wetgeving bood veel patiënten verlichting. Toch verliep het niet zonder problemen. Zo dekte het land de kosten van op cannabis gebaseerde medicijnen niet, die soms opliepen tot € 50,-. Veel patiënten konden zich dit niet veroorloven. Een wachtlijst van vele maanden verergerde het probleem alleen maar. De Italiaanse overheid zag dit ook en kwam tot een verrassende beslissing: ze schakelde het leger in om wiet te kweken. In een poging de kosten te drukken, zette het leger wietplantages op in een farmaceutische fabriek in Florence. Het doel was om elk jaar 100kg te oogsten.^[7]

Militairen beheersten het hele productieproces, van het kiemen van de zaden tot het drogen en malen van de toppen. Tegen 2017 wist het leger de kosten van wiet zo met ongeveer 30% te verlagen. Het leger is nog steeds hard aan het werk om er cannabis te produceren, maar probeert nu een jaarlijkse productie van zo'n 300kg te bewerkstelligen.

Ondanks de hulp van het leger vestigde de Italiaanse overheid ook de aandacht op de private sector om de aanvoer te verhogen. In februari 2021 kreeg Bio Hemp Farming goedkeuring van het Ministerie van Volksgezondheid om therapeutische wiet te kweken en te verwerken.^[8] Dit zal niet alleen helpen het aanbod te verbeteren, maar is ook een zegen voor de economie. Schattingen wijzen op een jaarlijkse omzet van wel € 1,4 miljard in de sector. Alleen al in 2020 was er sprake van een explosieve stijging van maar liefst 30% op de therapeutische wietmarkt.^[9]

Patiënten in Italië hebben inmiddels toegang tot diverse producten. In tegenstelling tot patiënten in andere landen, zijn ze niet beperkt tot cannabismedicijnen met slechts 1-2 cannabinoïden. Artsen kunnen plantaardige producten voorschrijven die in gespecialiseerde apotheken gemaakt zijn.^[10]

Het cannabis-light debacle

Italianen kunnen aan THC-arme wiet komen sinds de overheid in 2016 hennep legaliseerde. Toentertijd mochten deze producten 0,6% THC bevatten. Het duurde niet lang voordat winkels THC-arme 'cannabis-light' producten begonnen te verkopen. In 2017 steeg de populariteit hiervan explosief.^[11] Het werd in feite zo populair dat het de farmaceutische industrie beïnvloedde. Een studie, gepubliceerd in Journal of Health Economics, registreerde een daling van 11,5% in de verkoop van anti-angstmedicatie, een daling van 10% in sedativa en een daling van 4,8% in antipsychotica tijdens de piek in de populariteit.^[12]

In mei 2019 lanceerde Matteo Salvini, minister van Binnenlandse Zaken, echter een campagne tegen cannabis-light producten. Onder de huidige wetten staat men nu uitsluitend de verkoop van cannabisproducten toe als ze geen psychoactief effect opwekken.

Het referendum kan het leven van Italiaanse kwekers veranderen

Het is lastig om een logisch argument te vinden om op het komende referendum 'nee' te stemmen. Italië staat echt klaar om decriminalisering te omarmen. Kwekers toestaan om thuis vier wietplanten te kweken, zal allereerst helpen problemen met de therapeutische wietvoorraad op te lossen. Bovendien kunnen kwekers dan zelf hun soorten kiezen. De wietplant is immers complex en produceert diverse fytochemicaliën met talloze effecten, waarbij de invloed per persoon verschilt.

Bovendien lijkt het Italiaanse volk meer open te staan voor de plant. Een groot percentage van de bevolking ziet graag dat softdrugs niet langer strafbaar zijn. En het 'cannabis-light' debacle getuigt van een grote vraag naar wiet in Italië!