Kunnen dieren stoned worden?

Mensen worden al duizenden jaren stoned en het ziet er niet naar uit dat hier verandering in komt. Maar we zijn niet de enige wezens op aarde die planten, schimmels en andere dieren gebruiken om een veranderde bewustzijnstoestand te ervaren. Welk dier eet paddenstoelen om high te worden? Ontdek het hieronder en lees over diverse dieren die bewust high worden, net als een aantal die dit per ongeluk doen.

Houden dieren van high worden?

Dieren doen allerlei vreemde en wonderlijke dingen. Wij mensen denken soms dat de wezens waarmee we onze planeet delen nogal simpel en weinig intelligent zijn. Maar dit is absoluut niet waar! Meestal zien we niet wat ze doen, maar onderzoekers en fotografen hebben echt verbluffend gedrag van dieren vastgelegd.

Wist je bijvoorbeeld dat mierenkolonies actief bladluizen kweken^[1] voor hun suikerhoudende uitwerpselen? Daarnaast leggen ze ondergrondse schimmeltuintjes^[2] aan! En wat denk je van het bizarre gedrag van de kinbandpinguïn die dagelijks zo'n 10.000 powernaps^[3] doet van enkele seconden? Ondertussen doen honingbijen een 'bijendans'^[4] als ze naar de bijenkorf terugkeren, waarmee ze de precieze locatie van een nectarvondst doorgeven. En orka's spelen doktertje bij hun prooi, de grote witte haai, door op vakkundige wijze de lever te verwijderen.

Misschien zijn deze feiten al genoeg om je versteld te doen staan. Maar wist je ook dat sommige dieren graag high worden? Dat lees je goed. Soms zoeken dieren bewust naar bepaalde stoffen om een veranderde bewustzijnstoestand op te wekken. Wij mensen duiken de kroeg in voor een koud biertje of draaien op de bank een joint om een prettig effect te ervaren. Op dezelfde manier lijken sommige dieren ook een voorliefde te hebben voor bepaalde planten, paddenstoelen en andere dieren om een soortgelijke impact op te wekken.

Terwijl van sommige diersoorten bekend is dat ze van de effecten van trippy stoffen genieten, blijft dit gedrag bij sommige andere dieren slechts speculatie. Zo gaat het verhaal dat koala's stoned worden van eucalyptusbladeren, een van hun belangrijkste voedselbronnen. Maar dit is onjuist^[5]. Het is ook lastig om te zeggen dat bepaalde wilde dieren daadwerkelijk een veranderde bewustzijnstoestand willen ervaren, vanwege het simpele feit dat we ze niet voortdurend observeren.

Zijn deze 5 dieren echt graag high?

Dieren die bewust geestverruimende verbindingen eten, ervaren waarschijnlijk een 'high' die vergelijkbaar is met wat wij ervaren na het gebruik van wiet, paddo's of andere psychoactieve stoffen.

Van een aantal moleculen die in de natuur voorkomen, is bekend dat ze een interactie hebben met het centrale zenuwstelsel van bepaalde dieren. Dit zorgt voor een tijdelijke verandering in de manier waarop hun zintuigen externe prikkels waarnemen, wat in een soort 'trip' resulteert.

Maar welke dieren worden met opzet high en welke per ongeluk? En welke gevallen van dieren die stoned worden berusten op fabeltjes? Wandelen er echt dronken dieren in Afrika? Lees verder om erachter te komen!

• Dolfijnen en kogelvissen

Dolfijnen zijn werkelijk fascinerende wezens. Deze vriendelijke waterzoogdieren laten allerlei ingewikkeld gedrag zien. Zo kunnen jonge dolfijnen de naam van hun moeder leren^[6]. Ze horen die via klikjes en fluitjes en onthouden deze informatie voor de rest van hun leven. Daarnaast hebben ze uitzonderlijk grote hersenen, waarvan de verhouding net onder die van mensen ligt. Hoe gebruiken onze schattige flipper-vrienden al hun grijze massa? Nou, naast het uitvoeren van complexe jachtstrategieën^[7] schijnen ze er ook van te genieten om high te worden.

Zeebiologen hebben gezien dat dolfijnen met kogelvissen spelen, een soort die voor mensen bijzonder giftig is. Maar de giftige stoffen in deze dieren lijken op dolfijnen echter een verdovend effect te hebben. Of deze chemicaliën al dan niet een psychoactieve ervaring bij dolfijnen veroorzaken, is nog niet onderzocht. Toch zijn sommige biologen overtuigd dat dolfijnen een high ervaren als ze aan een kogelvis knabbelen.

• Rendieren en paddenstoelen

"Rendieren verlangen ernaar om een veranderde bewustzijnstoestand te ervaren". Deze woorden pende wetenschapper Andrew Haynes in het tijdschrift 'Pharmaceutical Journal'. Maar is er bewijs om deze bijzondere uitspraak te onderbouwen? Het lijkt erop dat rendieren flink wat moeite doen om in hun natuurlijke omgeving, de boreale bossen en toendra's van Noord-Europa, Noord-Amerika, Groenland en IJsland, op jacht te gaan naar de beroemde rood-witte paddenstoel van kabouter Spillebeen. Deze paddenstoel is ook bekend als vliegenzwam of Amanita muscaria en bevat verschillende psychoactieve stoffen, waaronder iboteenzuur en muscimol. Via een wisselwerking met de GABA-receptoren in de hersenen veroorzaken deze stoffen een veranderde gemoedstoestand.

Er zijn mensen die hebben gezien hoe rendieren zich tegoed deden aan deze schimmel. Kort daarna vertoonden de beesten gedrag dat we het best als dronkenschap kunnen beschrijven: ze dartelden doelloos rond, maakten vreemde geluiden en hun kop begon te trillen.

• Fruitvliegen en alcohol

Ah, de nederige fruitvlieg. Deze beestjes zijn klein, hebben een kort bestaan en de meeste mensen vinden ze bijzonder irritant. Deze soort, ook bekend als Drosophila melanogaster, hangt graag rond je vuilnisbak of fruitschaal. Maar het zijn niet de verse peren en frisse appels die fruitvliegjes aantrekkelijk vinden. Nee, ze geven de voorkeur aan verrot en overrijp fruit. Omdat fruit boordevol suiker zit, gaat het van nature gisten naarmate het rijpt. Je zou dus kunnen zeggen dat fruitvliegjes behoorlijk kunnen pimpelen.

Omdat fruitvliegen en mensen heel verschillende zenuwstelsels hebben, weten wetenschappers niet precies welk effect alcohol op hun lichaam heeft. Onderzoekers hebben echter waargenomen dat mannelijke fruitvliegen een sterkere voorkeur^[8] voor drank ontwikkelen nadat de vrouwtjes hen afwijzen bij een paringspoging.

• Wallaby's en opium

Als wallaby's konden praten, zouden ze waarschijnlijk iets zeggen als: "Laat de drank maar voor de fruitvliegen en de paddenstoelen voor de rendieren; wij zijn geen amateurs!" Deze middelgrote buideldieren, die oorspronkelijk uit Australië komen, hebben namelijk een voorliefde voor papaver. Komt er een beeld in je op van vrolijke buideldieren die door een bloemenweide huppelen? Het lijkt onschuldig genoeg, maar het is allesbehalve dat; ze zijn er voor een fix van derivaten zoals morfine, codeïne en heroïne.

Oké, misschien zoeken ze niet expres naar de krachtigste plantaardige stoffen op aarde. Maar terwijl ze in de papavervelden van Tasmanië grazen, zullen ze de effecten ervan zeker voelen! En geloof het of niet, maar boeren hebben wallaby's gezien die high werden^[9] en in cirkels rondsprongen nadat ze papaverzaad hadden gegeten dat barstte van de verdovende middelen.

• Olifanten en gefermenteerd vruchtensap

Al eeuwenlang gaat de mythe rond dat olifanten graag dronken worden door de gefermenteerde vruchten van de marulaboom te eten. Het idee van een dronken olifant is zowel grappig als intimiderend, maar is dit enorme zoogdier ook echt een enorme zatlap?

Olifanten eten zeker gefermenteerd fruit en dit bevat alcohol. Olifanten zijn echter groot. Om dronken te worden, hebben ze zo'n 1,9 liter^[10] pure ethanol nodig. Olifanten kunnen per dag ongeveer 1-2% van hun lichaamsgewicht eten. Als uitsluitend marula's voorhanden zijn, moeten ze er gemiddeld 714 van oppeuzelen. En dan nog levert deze hoeveelheid slechts 50% van het ethanolgehalte dat nodig is om dronken te worden.

Stomdronken olifanten zijn dus onwaarschijnlijk, maar onderzoekers hebben wel een manier gevonden waarop het zou kunnen gebeuren. Als een olifant drager is van het ADH7-gen, kan deze meer moeite hebben om ethanol af te breken. Hierdoor is de olifant vatbaarder voor de effecten ervan, waardoor er toch een stukje waarheid zit in deze oude mythe rond de aangeschoten titanen.

Hoe zit het met katten en kattenkruid?

"Ev'rybody Want to Be a Cat!" Hoe vaak heb je deze knaller uit 'De Aristokatten', uitgevoerd door een aantal losgeslagen, zwaar beschonken katten, als kind niet meegezongen? En inderdaad, het leven van een kat klinkt aantrekkelijk. De beestjes slapen veel, hebben de zintuigen van superhelden en zullen hun pootjes er niet voor omdraaien om af en toe eens knetterstoned te worden. Wat poezebeesten betreft, gaat hun voorkeur uit naar kattenkruid, het plantje met de toepasselijke naam.

Dit kruid behoort tot de muntfamilie en is ook bekend onder de Latijnse naam Nepeta cataria. Het bevat een stof die nepetalacton heet. Katten ervaren stimulerende effecten van deze plant, waardoor ze gaan rollen, flippen en luid miauwen. Soms smeren ze zelfs hun snuit en lijfjes in met hun favoriete drug. Hoewel de meeste katten het genot van kattenkruid kunnen ervaren, heeft het op 20% van de katten geen effect. Dit heeft te maken met genetische factoren.

Mensen zijn niet de enige dieren die graag high worden

Mensen zijn nieuwsgierige wezens en proberen al eeuwenlang psychoactieve stoffen. Denk aan gefermenteerde vloeistoffen en kruiden, maar ook schimmels en gif van dieren. Maar je weet nu dat ook rendieren, katten en fruitvliegen met opzet stoned worden. Daarnaast zijn er nog andere dieren waarvan we vermoeden dat ze high worden, zoals wallaby's en dolfijnen. Of dit een bijverschijnsel is van speels gedrag en de jacht op voedsel of dat er een meer doelbewust motief achter zit, is nog niet helemaal duidelijk. Onthoud dat dit slechts een aantal van de bekendere gevallen zijn. Mogelijk zijn er nog veel meer dieren die graag een geestverruimend effect ervaren!