Kratom vs. CBD: de verschillen

Hoewel het 'maar' een plant is, bestaat er rondom kratom veel controverse vanwege de psychoactieve effecten ervan. En ook al word je van CBD niet high, het is wel afkomstig van een van de meest controversiële planten op aarde. Een slechte reputatie of niet, wetenschappers onderzoeken hoe deze stoffen in het lichaam werken en testen ze bij talloze gezondheidsproblemen.

WAT IS KRATOM?

Kratom is een plantaardig product met de wetenschappelijke naam Mitragyna speciosa. Het groeit van nature in Maleisië, Indonesië, Thailand en Papoea-Nieuw-Guinea. In deze Zuidoost-Aziatische landen kent het een geschiedenis als substituut voor opium. Wereldwijd wordt het vooral gebruikt tegen pijn, voor meer energie en als voedingssupplement.

Van oudsher wordt Kratom gebruikt als textiel en medicijn. Mitragyna is een geslacht van de Rubiaceaefamilie. Kratom werkt bij lage doseringen als stimulerend middel, vergelijkbaar met andere planten uit de familie. Denk aan de koffieplant. Deze effecten maken het een geschikte energiebooster en voedingssupplement. Bij hogere doses heeft Mitragyna vergelijkbare eigenschappen als opiaten. Afgezien van de papaverplant en akuammazaden, is kratom de enige andere natuurlijke bron van opioïde alkaloïden ter wereld.

Kratom wordt al duizenden jaren op vergelijkbare wijze gebruikt als cannabis. In tegenstelling tot wiet is het echter nooit populair geworden. Toch is het gebruik de afgelopen jaren in de Verenigde Staten en Europa sterk gestegen. Daarmee zijn echter ook de zorgen over veiligheid en legaliteit toegenomen.

WAAR IS KRATOM VOOR TE GEBRUIKEN?

Kratom heeft een lange geschiedenis als remedie voor talloze aandoeningen en symptomen. In het verleden is het gebruikt tegen kwalen als koorts, hoesten, spierpijn, diarree, een hoge bloeddruk en vermoeidheid. Tegenwoordig wordt het vaak geconsumeerd ter verlichting van chronische pijn, angst, ontwenningsverschijnselen in het geval van opioïden en als energiebooster. Hoewel het in meerdere landen verboden is, consumeren Zuidoost-Aziaten het vaak bij sociale gelegenheden.

Een effectieve dosis kratom heeft diverse voordelen. Denk aan het verminderen van angst en pijn en het bieden van verdoving en meer energie. Anders dan cannabis biedt het geen onmiddellijke verlichting. De effecten van kratom voel je normaal gesproken binnen een uur.

Pijnverlichting is een van de meest gebruikte toepassingen van kratom. Uit een recente review van medische studies blijkt dat het in staat is pijn te verminderen, ontspanning te bevorderen en het immuunsysteem te versterken. Daarnaast is uit een online enquête van Pain News Network, in samenwerking met de American Kratom Association, gebleken dat meer dan 90% van de mensen kratom effectief vindt als pijnverlichter.

Kratom wordt al lange tijd gebruikt bij ontwenningsverschijnselen, met name in het geval van opioïden. De opioïdencrisis in Noord-Amerika is op zijn minst deels verantwoordelijk voor de toegenomen populariteit ervan. Veel verslaafden ervaren kratom als ongelofelijk effectief bij het afbouwen van meer krachtige opiaten, zoals heroïne, oxycodon en fentanyl. Bij sommigen blijken de ontwenningsverschijnselen van opioïden zelfs geheel te verdwijnen. Met kratom als mogelijk substituut voor opiaten, zijn gebruikers in staat af te kicken van zware narcotica. Zo kunnen ze weer een normaal leven oppakken.

Andere personen melden dat kratom ook helpt bij angststoornissen. Aandoeningen als posttraumatische stressstoornissen (PTSS) en sociale angststoornissen (sociale fobie) zouden er succesvol mee te behandelen zijn. Het produceert tevens mogelijk een ontstekingsremmend effect. Dit maakt het een effectief middel bij gewrichts- en botgerelateerde pijn. Er is echter meer klinisch onderzoek nodig voordat kratom met zekerheid in te zetten is ter behandeling van dergelijke aandoeningen.

HOE WERKT KRATOM?

Kratom is in zijn natuurlijke vorm te kauwen, te roken of in thee te verwerken. Meestal wordt het vermalen tot poeder en gemengd met een vloeistof, gewoonlijk warm water. In tegenstelling tot cannabis hoef je kratom niet te verwarmen om het te activeren. Het is dus in rauwe vorm te consumeren, vaak als capsule. Kratom is ook door andere vloeistoffen of etenswaren te mengen, zodat het gemakkelijker te verteren is. Een veelgebruikte en simpele manier is het mixen met yoghurt.

Uit de bladeren van kratom zijn ten minste 25 verschillende alkaloïden geïdentificeerd en geëxtraheerd. De dominante indoolalkaloïde is mitragynine. Dit is grotendeels verantwoordelijk voor de pijnstillende werking van kratom. In vergelijking met andere pijnstillers is mitragynine ongeveer even effectief als codeïne. Aangetoond is dat ook 3 andere alkaloïden uit de plant de opioïde receptoren in het lichaam en de hersenen rechtstreeks activeren.

Mitragynine is als afzonderlijke molecuul minder effectief dan wanneer je het als onderdeel van een volledig plantextract inneemt. Hoe dit komt? Doordat volledige plantextracten meer biologisch actieve bestanddelen bevatten. Denk aan 7-hydroxymitragynine. Dit bestanddeel is een sterk analgeticum. Het werkt in op de mu-opiaatreceptor, hoewel het qua structuur verschilt van andere opioïden. Het bindt zich niet aan opioïde receptoren en de effecten zijn anders dan bij farmaceutische opiaten.

Onderzoek toont aan dat de fysiologische eigenschappen tot stand komen via neurotransmittersystemen, naast de unieke interacties met opioïde receptoren. Kratom beïnvloedt neurotransmitters als dopamine, serotonine en GABA.

BIJWERKINGEN EN RISICO’S

Tegenover de mogelijkheid van kratom om een groot aantal aandoeningen te behandelen, staan een paar nadelen. De meest voorkomende bijwerkingen zijn hetzelfde als die van opioïden. Hieronder vallen buikpijn, overgeven, jeuk, misselijkheid, een droge mond en gebrek aan eetlust. Het risico op deze bijwerkingen is echter veel lager dan met andere opioïden. Toch leidt kratom mogelijk ook tot andere, ernstigere problemen. Denk aan epileptische aanvallen, hartritmestoornissen, leverschade en psychoses. Er is echter weinig kennis over de rol van kratom bij deze klachten.

Bij bijna alle overlijdensgevallen rond kratom spelen ook andere narcotica of geestverruimende middelen een rol. Dit suggereert dat het mogelijk gevaarlijk is in combinatie met andere middelen, zoals vrij verkrijgbare medicijnen. Uit studies blijkt dat kratom in staat is de omzetting van verschillende stoffen te veranderen in het menselijk lichaam. Mogelijk worden ze hierdoor gevaarlijker. Daarom raden we aan kratom op zich te gebruiken en niet in combinatie met andere middelen.

Volgens onderzoek bestaat er de mogelijkheid tot een overdosis kratom. Daarvoor zou echter een extreem grote dosis nodig zijn. Zodoende komen overdosissen met kratom zelden voor. Van nature geeft men over voordat dit punt bereikt is.

Hoewel kratom mogelijk van pas komt bij de behandeling van een opioïdverslaving, heeft het zelf ook verslavende eigenschappen. Een enquête uit 2014 onder 293 mensen wijst uit dat vrijwel iedereen verslavingskenmerken vertoont na regelmatig gebruik gedurende 6 maanden. Pijn, slaapproblemen en boosheid zijn de meest voorkomende fysieke en psychologische symptomen.

Recent zijn er diverse zorgen geuit over aanlengmiddelen en toevoegingen in kratomproducten. In Aziatische landen, waar consumenten in staat zijn het zuivere product te kopen van lokale producenten, bestaat dit probleem niet. Additieven zijn echter niet ongebruikelijk in kratomproducten in het Westen. Sommige producten bevatten cafeïne, synthetische opioïden of andere farmaceutica. En het grootste risico van kratom komt niet van de drug zelf, maar van de toevoeging van andere middelen.

IS KRATOM LEGAAL?

De juridische status van kratom verschilt per land en staat. In landen als Polen, Duitsland en Nieuw-Zeeland is het een gereguleerde stof. Andere landen, zoals Australië, Myanmar en Thailand, hebben het volledig verboden. Zorg dat je de juridische status van kratom in je land, regio en stad weet. Het varieert namelijk per rechtsgebied.

In de Verenigde Staten staat de juridische status van kratom continu onder druk. De nauwe relatie tot opioïden heeft tot zorgen onder Amerikaanse wetgevers gezorgd. De Amerikaanse Drug Enforcement Administration (DEA) heeft in 2016 een eerste poging gewaagd om kratom te verbieden. En in 2017 heeft de Amerikaanse Food and Drug Administration (FDA) voorgesteld het te classificeren als Lijst 1-middel, naast opioïde narcotica. Na publieke verontwaardiging hebben de DEA en FDA besloten dit niet door te zetten, waardoor kratom federaal nog legaal is.

Diverse staten hebben het initiatief genomen om kratom lokaal te verbieden. Alabama, Indiana en Tennessee, bijvoorbeeld. Dit geldt ook voor bepaalde Amerikaanse steden. Denver, San Diego en Sarasota zijn hier voorbeelden van.

WAT IS CBD?

Cannabidiol (CBD) is een cannabinoïde die voorkomt in de cannabisplant. Het is de op een na belangrijkste cannabinoïde naast tetrahydrocannabinol (THC). In tegenstelling tot THC, lijkt CBD echter geen geestverruimende, psychotrope effecten te hebben. Dat blijkt althans uit een review^[1] van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO). Meestal haalt men CBD uit hennep, omdat deze plant veel van deze stof bevat. Daarna extraheert men het voor verwerking in diverse producten. Denk daarbij aan tincturen, capsules, edibles en vape-olie. Ook is het mogelijk om de toppen van CBD-rijke cannabisstrains te roken of te vapen.

CBD-producten bevatten soms ook andere cannabinoïden (waaronder THC). Dergelijke producten noemt men “full-spectrum CBD”. Dr Ethan Russo, een vooraanstaand figuur in cannabisonderzoek, suggereert^[2] dat cannabinoïden effectiever zijn als je ze in combinatie gebruikt. In de VS zijn deze producten legaal, zolang ze minder dan 0,3% THC bevatten. In Europa geldt hetzelfde, maar hier mag er vaak maximaal 0,02% in zitten. Het wettelijk toegestane THC-gehalte is in bepaalde landen soms weer anders. Ook is het mogelijk CBD te kopen en gebruiken als isolaat. CBD-isolaat bevat geen andere cannabinoïden of terpenen.

WAARVOOR GEBRUIKT MEN CBD?

CBD is verkrijgbaar als supplement. Wetenschappelijke instituten doen echter voor diverse toepassingen ook onderzoek naar de stof.

Onderzoek impliceert bijvoorbeeld dat cannabidiol mogelijk effectief is bij de beheersing van epilepsie^[3]. CBD staat daarbij vooral sinds 2013 op de agenda. Toen bleek namelijk dat Charlotte Figi^[4], een kind uit Colorado, aanzienlijk minder toevallen had na gebruik van CBD-olie. Sinds die tijd is er meer medisch onderzoek gedaan naar het gebruik van CBD als behandelmiddel voor zeldzame en onbehandelbare vormen van epilepsie.

De wetenschap rond CBD is nog altijd beperkt. Maar ambitieuze onderzoekers onderzoeken nu of de cannabinoïde bij diverse veelvoorkomende aandoeningen kan helpen, waaronder:

• PTSS^[5]
• Seizoensgebonden affectieve stoornis^[6]
• Slapeloosheid en angst^[7]
• Ontwenning van cannabis^[8]

Het endocannabinoïdesysteem komt naar voren als een potentieel therapeutisch doelwit bij aandoeningen van het bewegingsapparaat. Wetenschappers onderzoeken daarbij nu in hoeverre mengsels van CBD en THC invloed op gewrichtsaandoeningen als reumatoïde artritis hebben^[9].

HOE WERKT CBD?

De wetenschappelijke literatuur heeft meer dan 65 moleculaire doelen en paden van CBD ontdekt. In tegenstelling tot THC, heeft de stof niet echt de neiging zich te binden aan de cannabinoïdereceptoren CB1 en CB2. Wel is er sprake van een indirect effect op deze receptoren. Men denkt dat CBD hiertoe via andere ion-kanalen en receptoren werkt.

De effecten van CBD zijn het gevolg van het activeren van receptoren als TRPV1. Op deze manier manipuleert het specifieke lichamelijke functies via het endocannabinoïdesysteem. Andere effecten van CBD ontstaan door het verhogen van het gehalte anandamide in het lichaam.

WAT ZIJN DE BIJWERKINGEN/RISICO’S VAN CBD?

De Wereldgezondheidsorganisatie concludeerde recent dat CBD niet verslavend en niet-psychotroop lijkt te zijn. In onderzoek^[10], gepubliceerd in The Journal of Neuroscience, is zelfs ontdekt dat de stof met name nuttig is voor de aanpak van ontwenningsverschijnselen. Het perkt namelijk de afgifte van de geluksmolecule dopamine in. Uit het onderzoek blijkt dat CBD interactie heeft met de signalering in het mesolimbische dopaminepad. Daarbij vindt afstemming plaats van hoe je op stimulansen reageert.

De meest voorkomende bijwerkingen van CBD zijn misselijkheid, overgeven, diarree, een droge mond, duizeligheid en schommelingen in de stemming of eetlust. Het stofje heeft mogelijk ook interactie met diverse andere medicijnen, waaronder medicatie tegen epilepsie. Raadpleeg daarom eerst je huisarts als je van plan bent om CBD te gaan gebruiken in combinatie met voorgeschreven middelen. Daarnaast adviseren we zwangere en zogende vrouwen om helemaal geen cannabisproducten te gebruiken.

IS CBD LEGAAL?

De legaliteit van CBD varieert per rechtsgebied. Door de federale legalisering van hennep in de Verenigde Staten bevindt het zich in een grijs gebied. In theorie zijn CBD-producten met minder dan 0,3% THC legaal. Verschillende rechtsgebieden hebben echter soms andere regels wat betreft de legaliteit van CBD. Controleer dus altijd de wetgeving van de plek waar je woont. Maak pas daarna de keuze over het al dan niet gebruiken van CBD. Kies altijd het zekere voor het onzekere.

Wat betreft Europa, is CBD legaal als het uit hennep is gewonnen en minder dan 0,02% THC bevat. In onder andere het VK, Nederland, Italië, Oostenrijk, België en Roemenië is het legaal om de stof te kopen en te gebruiken.

HOE VERHOUDT CBD ZICH TOT KRATOM?

De belangrijkste verschillen tussen kratom en CBD bevinden zich op moleculair niveau. Beide bevatten verschillende moleculaire stoffen. Ondanks het feit dat ze soms vergelijkbare effecten hebben, verschillen ze dus in de manier waarop ze die bewerkstelligen.

CBD en kratom hebben allebei mogelijk impact op de perceptie van pijn. Momenteel zijn er diverse laboratoriumonderzoeken^[11] gaande naar de rol van cannabidiol bij de bestrijding van allerlei pijnklachten. Denk daarbij aan pijn in relatie tot ontstekingen en neuropathische pijn.

Wat betreft kratom is er echter niet genoeg onderzoek beschikbaar om uitspraken te doen over welke pijnklachten je daarmee kunt behandelen. In tegenstelling tot CBD blijkt de effectiviteit ervan alleen uit anekdotisch bewijs. Er zijn dus geen dierproeven en preklinische onderzoeken gedaan op dit gebied. Dat wil echter niet zeggen dat het minder effectief is. Ondanks de duistere wettige status gebruiken veel mensen kratom als middel voor pijnbestrijding.

Kratom en CBD zijn beide veelbelovend bij de behandeling van ontwenningsverschijnselen. Ze benaderen die aandoening echter op verschillende manieren. Kratom heeft bijvoorbeeld rechtstreeks interactie met opioïde-receptoren. CBD werkt echter niet direct in op de cannabinoïdereceptoren CB1 en CB2. Kratom is nuttig bij de behandeling van de verslaving aan opioïden omdat het veel eigenschappen heeft die vergelijkbaar zijn met die van opioïden. Daarom zou kratom een goede vervanger zijn.

Hoe presteert CBD in gevallen van drugsmisbruik? Instituties besteden veel geld aan onderzoek hiernaar. Een paper uit 2021 in Cannabis and Cannabinoid Research bespreekt bijvoorbeeld de relatie van CBD^[12] met de ontwenning van opiaten. Ander onderzoek bekijkt de rol van CBD bij het verminderen van verslavend wietgebruik^[13], wat maar weer aangeeft hoe veelzijdig een plant kan zijn.

Als we de bijwerkingen met elkaar vergelijken, dan is het grootste verschil dat kratom mogelijk verslavend is. In onderzoek is vastgesteld dat gebruikers ervan vergelijkbare bijwerkingen ervaren als bij andere opioïden. Het belangrijkste verschil is de ernst en duur van de bijwerkingen.

Van kratom is bekend dat het gebruikers slaperig maakt, met name bij hoge doseringen. Je zou daarom voorzichtig moeten zijn als je het gebruikt. Je bent niet meer in staat specifieke activiteiten, zoals autorijden, te verrichten. Ook met CBD zou je echter altijd goed moeten nagaan hoe je je voelt.

CBD heeft de voorkeur omdat het in diverse vormen verkrijgbaar is. Door geavanceerde extractieprocessen verwerkt men het in diverse handige middelen. Denk aan voedingswaren, vloeistoffen en capsules.

Kratom is veel minder veilig als je het combineert met andere medicatie of narcotische stoffen. Dat geldt ook voor vrij verkrijgbare geneesmiddelen. Sterfgevallen door kratomgebruik hebben bijna altijd te maken met een combinatie van middelen.

HOE VERHOUDT KRATOM ZICH TOT WIET?

Wat de cannabisplant als geheel betreft, is de vergelijking wat lastig te maken vanwege de verschillende soorten. Zowel kratom als wiet is afkomstig van diverse soorten. Dit heeft invloed op de effecten.

De meest aanbevolen soorten kratom voor pijnverlichting zijn Red Vein, Bali, Borneo en Indo. Wat wiet betreft, zijn de beste planten voor het verlichten van pijn vaak sterke indica’s, zoals Afghan en Hindu Kush.

Bij lage doseringen hebben deze kratomsoorten effect, terwijl er geen sprake is van beïnvloeding van je cognitieve vermogens. Bij hogere doses zijn ze in staat pijn volledig te elimineren, maar zijn de cognitieve effecten minder voorspelbaar. Bij consumptie van indicacannabissoorten in een grote dosering, is de werking vergelijkbaar met die van kratom. De pijnverlichting is sterker, maar cognitieve belemmeringen zijn ook merkbaar. Om dit tegen te gaan, kiezen sommige wietgebruikers ervoor microdoseringen te nemen van 0,1 tot 0,3 gram. Dit geeft ze genoeg pijnverlichtende effecten, zonder aan mentale vermogens in te leveren.

Zowel kratom als wiet staan erom bekend om, op zijn minst tijdelijk, verlichting van angst te bieden. Wietgebruikers dienen extra voorzichtig te zijn met de soorten die ze kiezen voor angstverlichting. Sterke sativasoorten hebben soms het tegenovergestelde effect en versterken juist angst. Soms is dit zo heftig dat gebruikers paniekaanvallen ervaren. Kratom staat er echter niet om bekend angst te verergeren, maar wel te verlichten.

Gezien de juridische status van kratom is dit in veel landen ter wereld veiliger om te verkrijgen en gebruiken dan wiet. Dat is echter niet overal zo. Mocht de legaliteit een zorg zijn voor je, dan is kratom vaak de betere optie van de twee. Naarmate de legalisering van medicinale en recreatieve wiet zich verspreidt, is het echter goed mogelijk dat dit snel verandert.