Hoe beïnvloedt cannabis de vijf zintuigen?

Als je weleens cannabis hebt gebruikt, weet je vast ook hoe sterk het je waarneming kan beïnvloeden. Er zijn vaak maar een paar trekjes nodig om die veranderingen te merken. Ineens krijgt dat lied dat je al honderd keer hebt beluisterd meer diepte en hoor je harmonieën die je nog nooit eerder hebt gehoord. Ook een landschap, zonsondergang of bosgebied krijgen door cannabis een diepere betekenis; ze krijgen een schitterende schoonheid (voor sommigen tenminste). En dan is er natuurlijk nog het effect op de smaak: je krijgt door wiet snel trek, loopt vaker naar de koelkast, je smaakpapillen maken overuren en zelfs de meest ordinaire snack smaakt ineens heel lekker!

Maar wat doet cannabis precies met je zintuigen? Waardoor wordt de invloed op zicht, gehoor en smaak veroorzaakt? Lees snel verder en kom meer te weten over de menselijke zintuigen en de invloed van cannabis.

Het nut van de zintuigen

Met zintuigen kun je waarnemen; ze geven signalen door van externe bronnen en sturen die via het zenuwstelsel naar de hersenen. Vervolgens wordt door je 'biologische computer' een beeld van de omgeving gevormd. Je zintuigen helpen bij het uitvoeren van alledaagse taken, zoals het gebruik van een toetsenbord of kookplaat, autorijden of een praatje maken. In feite zorgen de zintuigen ervoor dat je in leven blijft: zonder zou je geen gevaar kunnen detecteren, niet eten en je niet kunnen voortplanten.

Een mens heeft vijf primaire zintuigen; smaak, gevoel, gehoor, zicht en reuk. De sensorische organen die corresponderen met deze zintuigen, zijn als het ware je strategische middelen naar de buitenwereld toe, zoals de ogen waarmee je kunt kijken en de oren waarmee je kunt horen. Je hersenen dobberen daarbij veilig in het hersenvocht van de schedel en je sensorische organen geven signalen aan het centrale zenuwstelsel door. Daarmee kun je uiteindelijk op een gepaste manier reageren en je gedragen.

Elk sensorisch orgaan heeft een speciaal soort cellen, waarmee signalen uit de omgeving worden omgezet in elektrische informatie, die het zenuwstelsel doorgeeft. Bijvoorbeeld: licht dat via je ogen binnenkomt en op het netvlies valt, wordt door fotoreceptoren (lichtreceptoren) in elektrische signalen omgezet. Wat horen betreft: geluid laat het slakkenhuis in je oor trillen en daar zorgen 25.000 zenuwuiteinden voor de omzetting van trillingen in elektrische signalen. In je huid zitten daarnaast verschillende cellen voor verschillende stimuli, zoals bewegingsreceptoren voor beweging, thermoreceptoren voor de temperatuur en chemoreceptoren voor chemicaliën.

Zelfstandig, of in samenwerking met elkaar, geven je zintuigen informatie over bedreigingen en beloningen in de buitenwereld door. Bepaalde input, zoals harde knallen of bedorven voedsel, zorgt automatisch voor een beschermende respons tegen dreigend gevaar. Andere input bezorgt je echter gevoelens van genot, bijvoorbeeld een knuffel of zoetigheid.

De interactie tussen cannabis en het lichaam

Wiet heeft een bijzondere manier van inwerken op het lichaam. Cannabinoïden als THC en CBD kunnen namelijk middels het endocannabinoïde systeem (ECS), waarbij ze zich aan receptoren hechten of de enzymfunctie aanpassen, de celactiviteit beïnvloeden. In wezen 'bewaakt' het ECS ieder lichaamssysteem, van het zenuwstelsel tot het bewegingsapparaat, en houdt het deze systemen in balans; dit wordt ook wel 'homeostase' genoemd.

Door het lichaam zelf aangemaakte cannabinoïden (endogene- of endocannabinoïden) fungeren als signaalmoleculen (neurotransmitters) in het ECS. Externe cannabinoïden hebben echter een vergelijkbare structuur als endocannabinoïden, waardoor ze net zo werken, of zelfs nog grondiger.

ECS-receptoren zitten vooral in het centrale zenuwstelsel en helpen daar de neurotransmitterstroom, stemming, eetlust en het geheugen onder controle te houden. Als onderdeel van je biologische computer helpt het ook bij de regulering van sensorische verwerking^[1] in gebieden als het reuk- en visuele systeem. Buiten je hersenen zit het ECS tevens in je sensorische organen. Zo komt het voor in het netvlies van je ogen, in de cochleaire kern van het oor^[2] en in de smaakreceptoren van je tong^[3].

Nu je weet hoe belangrijk het ECS is voor je waarneming en dat cannabinoïden uit wiet dit systeem kunnen beïnvloeden, vraag je je misschien af hoe dit precies gebeurt en wat de gevolgen zijn. Laten we daar snel eens naar kijken!

De invloed van cannabis op de zintuigen

Dus, wat is nu de precieze invloed van cannabis op je zintuigen? En hoe is dat mogelijk, fysiologisch gezien?

Smaak

Als cannabisgebruiker vind je vast ook dat door wietgebruik je eten beter smaakt. Het tilt de smaak van lekker eten naar een nog hoger niveau, maar ook de meest ordinaire snack krijgt een compleet nieuwe dimensie: als je high bent en een eetbui krijgt, smaakt zelfs een gewone boterham hemels. THC heeft weliswaar als eigenschap dat het eetbuien kan opwekken, maar die smaakverdieping komt niet alleen door meer trek in eten. In 2009 hebben onderzoekers van het Monell Chemical Senses Center in Japan namelijk ontdekt dat endocannabinoïden direct inwerken op smaakreceptoren in de tong, waardoor er meer zoete smaken ontstaan^[4]. Het interessante was dat toediening van endocannabinoïden geen effect had op de waarneming van andere smaken, zoals zuur, zout, bitter en umami.

Gevoel

Merkelcellen spelen als bewegingsreceptoren een sleutelrol bij de sensatie van gevoel. Deze cellen zijn vooral belangrijk bij de ervaring van lichte aanrakingen; ze zetten externe stimuli om in elektrische signalen, die vervolgens door zenuwcellen in de huid worden doorgegeven. Er is nog niet zoveel onderzoek gedaan naar het verband tussen het ECS, Merkelcellen en gevoel, maar het ECS is zeker in de huid aanwezig.

Hoe cannabinoïden je gevoel kunnen beïnvloeden, is nog niet uitgebreid onderzocht. Tot dusver zijn er alleen subjectieve gegevens over bekend. Voor onderzoek uit 2019, gepubliceerd in het Journal of Sexual Medicine, werd een vragenlijst opgesteld over de invloed van wiet op seksuele ervaringen van mannen en vrouwen. Van de 199 deelnemers gaven 144 (74%) aan dat wiet hun gevoel voor aanraking versterkte.

Gehoor

Ook muziek klinkt vaak beter als je high bent. Maar heb je ook weleens beleefd dat je meer hoorde toen je stoned was? Het lijkt er tevens op dat cannabis je helpt om een muziektrack gedetailleerder te horen en dat het alles levendiger en betekenisvoller maakt. Muzikaal plezier bij wietgebruik lijkt echter wel, in elk geval deels, met de concentratie cannabinoïden verband te houden. Onderzoekers van het University College in Londen ontdekten dat een hoog THC-gehalte een dempend effect had op hersengebieden die met beloning en emotie worden geassocieerd. Een even hoge concentratie van CBD compenseert dit effect echter; dit suggereert dat er sprake is van een entourage-effect.

Als je naar muziek luistert, lijkt cannabis eerder neurochemische processen te beïnvloeden dan de manier van geluidswaarneming. Muziek waar je van houdt, veroorzaakt een toename van dopamine^[5]; hetzelfde gebeurt bij cannabis roken^[6].

Zicht

Veel kennis over de invloed van cannabis op zicht is er niet, of ze is onvolledig, vooral als je dat vergelijkt met smaak. Een case study uit 2004, gepubliceerd in het Journal of Ethnopharmacology, veronderstelt dat cannabisgebruik kan helpen bij verbetering van het nachtzicht^[7]. Grondiger onderzoek^[8], van onderzoekers van de University of Granada, toont echter aan dat cannabis significante veranderingen teweegbrengt in gezichtsscherpte, contrastgevoeligheid, driedimensionaal zicht en het vermogen tot scherpstellen.

Reuk

Is het je weleens opgevallen hoe sterk je reukzin verandert als je een joint hebt gerookt of een hijs van een bong hebt genomen? Ook op dit punt is er echter nog niet veel onderzoek gedaan en bovendien zijn de bestaande resultaten verschillend voor mens en dier. Dierproeven tonen bijvoorbeeld aan dat toediening van cannabis kan leiden tot een boost in de geurwaarneming^[9] en voedselopname. Proeven met mensen geven echter een heel ander beeld. Zo werd in onderzoek in het British Journal of Clinical Pharmacology 20mg THC oraal aan vijftien vrijwilligers toegediend. De onderzoekers identificeerden hierbij juist een reductie van de reukfunctie^[10] na de toegediende dosis.

Versterkt wiet je zintuiglijke waarneming?

Wiet blijkt je waardering voor zoetigheid te verhogen en maakt je gevoeliger voor je lievelingsmuziek (als je maar genoeg CBD neemt). Onderzoeksresultaten tonen echter ook aan dat cannabis je gezichts- en reukvermogen vermindert, al is het maar voor even. Daar komt bij dat er nog te weinig onderzoek naar de effecten van cannabis op het gevoel is gedaan. Alles overziend, zullen niet al je zintuigen door wiet worden versterkt. Het kan je echter wel helpen bij het genieten van al datgene wat je lievelingseten en je lievelingsmuziek je te bieden heeft!