Hennep of katoen: welk textiel is beter?

Al eeuwenlang woedt er een stille oorlog tussen katoen en hennep. De twee materialen strijden om ruimte op ons lichaam. Onze keuzes zijn dus van groot belang. Maar welke textielsoort is beter? En wat is de oorzaak van de vijandschap tussen de twee materialen?

DE GESCHIEDENIS VAN HENNEP EN KATOEN

Hennep is een oeroude textielsoort die we al ruim 10.000 jaar kweken. Het was ongelooflijk belangrijk in het oude China en Mesopotamië. Men gebruikte het voor de productie van touw, zeildoek en papier. De geneeskrachtige eigenschappen van de hennepplant zijn vanaf 2700 v.C. benut.

Ook katoen heeft een lange geschiedenis. Zo zijn in Amerika rollen uit 7000 v.C. gevonden. Beschavingen uit de Indus Vallei en Egypte maakten rond 3000 v.C. katoenen kleding. Tegen het jaar 800 n.C. introduceerden Arabische handelaren katoen in Europa.

Christopher Columbus nam hennep mee naar Amerika, waar het een van de voornaamste gewassen werd. Rond het jaar 1600 moesten Noord-Amerikaanse boeren het verplicht kweken. Het werd gebruikt voor de productie van textiel, touw en olie.

Ondertussen was een concurrent flink vooruitgang aan het boeken. Tegen het jaar 1616 kweekten kolonisten katoenplanten langs de rivier de James in Virginia. Toch was hennep in de 17e eeuw nog steeds heer en meester.

Dit veranderde allemaal met de uitvinding van de ontkorrelmachine. Eli Whitney uit Massachusetts patenteerde de uitvinding in 1793. Hiermee konden katoenzaden tien keer sneller worden gescheiden van de vezels dan met de hand. Dit versnelde de katoenproductie aanzienlijk. Na de uitvinding van de ontkorrelmachine steeg de waarde van Amerikaanse katoengewassen in tien jaar van $150.000 naar $8 miljoen.

Aan de andere kant van de oceaan speelde hennep een rol in een van de belangrijkste oorlogen van de 19e eeuw. Napoleon Bonaparte, keizer van Frankrijk, was vastbesloten om de Britten te verslaan. Hij probeerde dit te doen door hun economie om zeep te helpen. In 1807 sloot hij de Vrede van Tilsit met Rusland, waarbij beide partijen overeenkwamen om alle handel met Groot-Brittannië te beëindigen. Groot-Brittannië was echter afhankelijk van Rusland voor hennep en beide landen hadden sterke handelsbelangen in het textiel. De tsaar hield zich niet aan het verdrag en zette de handel met Groot-Brittannië voort. Het veiligstellen van de hennephandel was een van Napoleons drijfveren voor de inval in Rusland in 1812, wat tot zijn ondergang leidde.

Tegen de 20e eeuw floreerden zowel hennep als katoen. Maar het lot zou zwaar toeslaan. Onder de Amerikaanse Marihuana Tax Act van 1937 werden zowel cannabis als hennep verboden. Dit ondanks het feit dat hennep minder dan 0,3% THC bevat en niet psychoactief is. Andere westerse landen volgden en al snel werd hennep verbannen. De katoenindustrie profiteerde ondertussen van enorme subsidies van rijke overheden, waardoor enorme winsten werden geboekt.

Is het bevoorrechte kind van de textielwereld werkelijk het superieure materiaal? Of heeft de geschiedenis hennep een groot onrecht aangedaan?

HENNEP EN KATOEN: EEN STRIJD OM VOORDELEN

Wat is nu beter? Om te bepalen of katoen of hennep het betere textiel is, vergelijken we beide materialen volgens een aantal maatstaven. Na het onderzoeken van het bewijs bepalen we de winnaar.

HOEVEELHEID LAND

Volgens deze maatstaf zou katoen de handdoek in de ring moeten gooien. Hennep produceert net zoveel materiaal, op de helft van het land. Waarschijnlijk is dit geen grote zorg geweest voor Amerikaanse boeren in de 18e eeuw, maar in de moderne wereld is land schaars. Efficiënte gewassen scoren daarom beter.

WATERVERBRUIK

Wederom is hennep hier de grote winnaar. Katoen vraagt 9,7 liter water om 1kg vezels te produceren. Voor hennep is dit slechts 2,1 liter. Sommige delen van de wereld kampen met watertekorten of zelfs woestijnvorming door katoenteelt. Overschakelen naar hennep helpt mogelijk de zoetwaterbronnen op aarde te behouden.

GEBRUIK VAN PESTICIDEN

Cannabisplanten^[1], waaronder hennep, werken als natuurlijke pesticiden tegen insecten, nematoden, mijten en onkruid. Daarom is minder pesticide nodig in vergelijking met katoen. Zoals eerder besproken, heeft hennep slechts de helft van het land nodig voor dezelfde opbrengst als katoen. Dit vermindert de hoeveelheid pesticiden voor een shirt van hennep nog verder, in vergelijking met een katoenen shirt. En omdat hennep minder ruimte inneemt, zijn de kosten van het overschakelen naar biologische hennep ook aanzienlijk lager ten opzichte van de concurrent.

SCHADE AAN DE BODEM

Met hennep is het mogelijk 14 jaar lang in dezelfde aarde te kweken, zonder het land veel schade toe te brengen. En door het in de velden te drogen, geeft het tot wel 60% van de voedingsstoffen weer aan de bodem af. Recent onderzoek^[2] heeft aangetoond dat hennep de grond saneert door er zware metalen uit te trekken. De voor dit doel gebruikte hennep moet dan echter niet worden gebruikt voor het fabriceren van consumentproducten. Katoen daarentegen verwoest de aarde. Afvloeiing door een hoog pesticidengebruik in de katoenteelt beschadigt het omliggende ecosysteem. Onderzoek^[3] toont aan dat genetisch gemanipuleerde Bt-katoen belangrijke enzymen en bacteriën in de bodem doodt. Hennep is de overduidelijke winnaar.

CONSUMENTENERVARING

Als het gaat om de zachtheid van het materiaal, is katoen de winnaar. Weinig textielsoorten zijn net zo zacht en donzig als katoen. Toch wordt ook hennep zachter naarmate je het vaker draagt. Het voelt daarbij absoluut niet ruw aan. Daarnaast is hennep duurzamer dan katoen en slijt het ook niet snel met wassen. Als meer kleding van hennep wordt gemaakt, hoeven we het niet zo vaak te vervangen.

Beide materialen ademen en voeren van nature vocht af. Dit betekent dat ze lucht doorlaten en zweet snel afvoeren. Dat is een groot voordeel ten opzichte van synthetische stoffen, die vocht insluiten. Beide materialen verdrijven ook geurtjes. In aanvulling hierop bezit hennep antimicrobiële en antibacteriële eigenschappen. Hennepkleding is dus bestand tegen schimmels en meeldauw.

Voordat het wordt geverfd, is katoen wit of gebroken wit van kleur. Het is dus voor fabrikanten gemakkelijk om het te verven in de gewenste kleuren. Afhankelijk van de bron is hennep van nature wit, grijs, groen of zwart. Dit biedt ook veelzijdigheid, omdat het verven in veel gevallen kan worden overgeslagen.

Kortom, beide materialen zorgen voor klanttevredenheid. Dit is absoluut een belangrijke reden voor succes. In dit geval is het een gelijkspel voor beide textielsoorten.

CO₂ ISOLATIE

Hoe pakken we klimaatverandering aan? Door CO₂ in planten te isoleren en ze praktisch te benutten. Zowel katoen als hennep zijn effectief in het isoleren van CO₂. Koolstof maakt 40% uit van het drooggewicht van katoen en 44% van het drooggewicht van hennep. Het voordeel van hennep is wellicht nog groter: het heeft een breder scala aan toepassingen dan katoen. Zo is het te gebruiken voor de bouw, oliën, bekleding, touw, papier en nog veel meer. Meer gebruikmaken van hennep is een gunstige optie in de strijd tegen klimaatverandering.

Gezien al deze factoren, is er een overduidelijke winnaar: hennep! Dit is absoluut het meer efficiënte gewas. Het is beter voor het milieu dan katoen, terwijl het ook nuttig is voor consumenten. Het lijkt erop dat de geschiedenis de voorkeur heeft gegeven aan het verkeerde materiaal en we voelen allemaal de consequenties.

Toch lijkt het tij voor hennep te keren. Dankzij de Amerikaanse Farm Bill van 2018 is het eindelijk gedecriminaliseerd, in navolging op Europa en Canada. De wereldeconomie is niet rooskleurig, maar de hennepindustrie groeit. Tot 2025 verwachten we een jaarlijkse groei^[4] van 14%. De 20e eeuw was niet makkelijk voor hennep. Maar met een beetje geluk is de 21e eeuw een heel ander verhaal.