Handleiding Internationale Verkeersregels Omtrent Rijden Met Cannabis

De combinatie cannabis en verkeersdeelname is bijna overal een beladen onderwerp. Het is echter nog kwalijker dat de meeste landen geen op bewijs gebaseerde THC-limieten hanteren voor bestuurders. Het gevolg: de toegestane hoeveelheid THC in je systeem, op basis waarvan je wordt beschuldigd van "rijden onder invloed van drugs", is afhankelijk van waar je je bevindt.

Hoewel deze lijst verre van definitief is, geven we hieronder een kort overzicht van hoe de verkeersregels ten aanzien van cannabis van land tot land verschillen. Als je er niet zeker over bent, raadpleeg dan een advocaat. Over het algemeen geldt dat je beter het zekere voor het onzekere kunt nemen. Dat betekent dat, zeker als je een buitenlander bent, je geen cannabis moet gebruiken als je moet rijden. Als je wordt gepakt en een test moet ondergaan, dan ben je misschien wel veel verder van huis.

WAAROM WORDEN ER TESTEN INGEZET?

Er is aanzienlijk bewijs dat de consumptie van cannabis van invloed is op motorische en cognitieve vaardigheden bij de meeste mensen. In welke mate en hoelang na consumptie is echter de prangende vraag.

Daarom is testen op bekwaamheid na gebruik van cannabis lange tijd controversieel geweest. Verschillende lichaamssappen kunnen tot verschillende resultaten leiden. Bovendien onderzoeken niet alle testen het THC-gehalte, maar een gemetaboliseerde vorm van de drug. Dat betekent dat de psychoactieve invloed van THC al afgezwakt kan zijn.

Medicinale cannabis patiënten zijn het meest kwetsbaar voor dergelijke testen, zowel op het werk als in verkeerssituaties.

WAAR TEST DE POLITIE OP?

Ook wat er wordt getest, is afhankelijk van waar je je bevindt. De politie in de Verenigde Staten gebruikt steeds vaker blaastesten. Urineonderzoeken worden ook vaak gebruikt, vanwege hun wijdverbreide toepassing in de werkgelegenheidssector. In andere jurisdicties gelden alleen bloedonderzoeken als ontvankelijk bewijs bij de rechtbank.

Maar ook hiervoor geldt dat er veel controverse bestaat. Wiettesten controleren niet op de aanwezigheid van THC. In plaats daarvan meten ze het niveau THC-COOH. Dat is een metaboliet van THC dat wordt geproduceerd als de lever THC afbreekt.

Zoals bij veel drugstesten het geval is, betekent dit dat je kunt zakken als je dagen of zelfs weken niet hebt gerookt. Het houdt niet per definitie in dat je op het moment van de test "high" bent. Daarom zijn dergelijke testen zeer onbetrouwbaar als ze worden gebruikt om te controleren of iemand op het moment nuchter is.

Dagelijkse gebruikers en patiënten lopen dan ook een groot risico om te zakken voor dergelijke testen die metabolieten meten.

DE VERENIGDE STATEN

Er geldt geen federaal mandaat voor THC en rijden. Waarom niet? Cannabis is nog steeds niet legaal op federaal niveau. Dat gezegd hebbende, legaliserende staten proberen hun eigen wetten op te stellen. Het komt erop neer dat je de regels van de afzonderlijke staten moet onderzoeken. In zeven staten zijn momenteel wettelijke limieten vastgesteld voor metabolieten van marihuana bij bestuurders. Dat zijn Colorado, Iowa, Montana, Nevada, Ohio, Pennsylvania en de staat Washington.

Voor al deze staten, met uitzondering van Iowa, zijn minimale bloedwaarden voor THC vastgelegd in de verkeersregels voor rijden onder invloed van drugs. Iowa, Nevada, Ohio en Pennsylvania hebben ook limieten gesteld aan de toegestane hoeveelheid THC en THC-COOH in urine.

Pas op en wees voorzichtig.

Rijden onder invloed van drugs of alcohol is in de Verenigde Staten een zwaar vergrijp. Veroorzaak je bij een ongeval beschadiging van eigendom of verwondingen? Dan kun je daarvoor naar de gevangenis worden gestuurd. Het weigeren van elk willekeurig onderzoek (bloed of urine) wordt gezien als een bekentenis.

Uiteindelijk is het waarschijnlijk dat de recreatieve markt van Californië (en de verkeersregels rondom cannabis) van grote invloed zijn op nationaal niveau. De staat heeft onlangs de consumptie van wiet in een bewegend voertuig verboden voor zowel bestuurders als passagiers. Het is al illegaal om een open tas met cannabis in je auto te hebben staan.

Andere staten volgen waarschijnlijk het voorbeeld van Californië.

CANADA

Hier geldt nog geen nationale standaard. Maar de kans is groot dat er voor juli volgend jaar een exacte limiet wordt vastgesteld als de recreatieve markt van de grond komt.

EUROPA

In Europa zijn er zoveel verschillen dat er geen algemene "norm" geldt. In de meeste EU-staten wordt alleen getest op actieve THC in het bloed, als iemand wordt aangehouden. Maar er zijn ook EU-landen waar het non-psychoactieve metaboliet THC-COOH wordt gemeten. In zestien Europese landen geldt dat bestuurders met een THC-waarde van meer dan nul kunnen worden vervolgd voor rijden onder invloed. Van deze landen zijn er elf waar bloedonderzoeken worden opgelegd. Dat is het geval in de Scandinavische landen, Griekenland, Ierland, de Oost-Europese landen en het Verenigd Koninkrijk. In België, Duitsland, Luxemburg en Slovenië zijn bloedserumtesten vereist.

Nederland heeft grenzen vastgesteld voor zowel THC in bloed als in bloedserum.

Maar er zijn geen Europese landen die grenzen hebben gesteld aan de toegestane hoeveelheid THC in urine.

Er zijn ook landen waar andere onderzoeken, zoals een speekseltest, verplicht zijn. Elders is urineonderzoek vereist. In sommige EU-landen zijn deze testen verplicht. In andere zijn ze vrijwillig.

Tot slot zijn er ook landen waar helemaal geen testen verplicht zijn. Daar vertrouwt men op de visuele interpretatie van de agent ter plaatse. Als hij of zij bepaalt dat er een test nodig is, dan wordt van bestuurders verwacht dat ze daarmee akkoord gaan.

Voor heel Europa geldt dat alleen bloedonderzoeken als juridisch bewijs kunnen worden gebruikt.

De sancties verschillen ook per EU-land. Ze variëren van boetes tot rijontzeggingen, die in sommige gevallen levenslang zijn.

EUROPESE SANCTIES VOOR RIJDEN ONDER INVLOED VAN DRUGS PER LAND

Het recht om in Europa te rijden, wordt niet alleen per land gereguleerd, maar ook door de EU zelf. Lidstaten verstrekken rijbewijzen volgens de derde Europese rijbewijsrichtlijn van 2006. Daarin staat: “rijbewijzen worden niet verstrekt aan of vernieuwd voor kandidaten of bestuurders die afhankelijk zijn van psychotrope middelen”.

Wat betekent dat per land? Hieronder een opsomming van de wetgeving in Europa.

België

Als je wordt aangehouden, kan het zijn dat je een speekseltest moet afnemen. Maar de uitslag daarvan geldt niet als bewijs. Daarvoor is een drugstest in het ziekenhuis nodig. Er zijn niet alleen limieten vastgesteld voor cannabis, maar ook voor andere drugs. Rijbewijzen kunnen worden ingenomen voor een periode van één maand tot vijf jaar. De boetes variëren van €1000-10.000.

Denemarken

Het is toegestaan om bij een aanhouding te testen, maar ook hier geldt dat bestuurders een bloedonderzoek in het ziekenhuis moeten ondergaan als hun zaak voor de rechtbank moet verschijnen. In tegenstelling tot veel andere landen, hebben mensen met een doktersrecept hier een speciale ontheffing. Maar als je niet bekwaam bent om te rijden, ben je niet bekwaam om te rijden. Als er een ongeval gebeurt, dan kun je sancties verwachten. Dat kan variëren van een rijontzegging en boetes tot een lichte gevangenisstraf van niet meer dan anderhalf jaar.

Duitsland

Of de politie recht heeft om je aan te houden en een test te laten doen, hangt af van de deelstaat waarin je je bevindt. Maar testen die als bewijs moeten gelden, moeten worden afgenomen in het ziekenhuis. Er zijn overigens geen limieten vastgelegd, waarmee wordt bepaald wat "onbekwaamheid" is. Er zijn echter wel basisrichtlijnen van toepassing op cannabis, die ook gelden voor andere ongeoorloofde drugs. Het rijbewijs kan worden ingenomen voor een periode van een tot drie maanden of zelfs permanent. Gevangenisstraf komt niet veel voor, tenzij er sprake is van een ernstig ongeval.

Frankrijk

Sinds kort kan het voorkomen dat je een speekseltest moet afnemen als je wordt aangehouden. Maar alleen speeksel-, bloed- en urinetesten die in het ziekenhuis zijn afgenomen, gelden als ontvankelijk bewijs voor de rechtbank. Er zijn geen specifieke limieten. Sancties omvatten rijontzeggingen voor een periode van maximaal drie jaar, boetes en gevangenisstraffen. Dat laatste komt vooral voor als de bestuurder ook nog dronken is.

Groot-Brittannië

De politie mag mensen aanhouden bij verdacht rijgedrag en een speekseltest afnemen. Bloedonderzoeken die als bewijs kunnen gelden, moeten bij een politiebureau worden afgenomen. Er gelden wettelijk vastgelegde limieten bij een drugstest. Als mogelijke sanctie geldt een minimale gevangenisstraf van een jaar. De boetes zijn onbegrensd. Een gevangenisstraf kan maar liefst veertien jaar zijn als er een dodelijk ongeval is veroorzaakt.

Italië

Bloedonderzoeken zijn verplicht, maar een test als je wordt aangehouden, is toegestaan. In de Italiaanse verkeerswetgeving zijn geen grenzen gespecificeerd. Een rijontzegging voor bepaalde tijd varieert van vijftien dagen tot vier jaar. De boetes variëren van €1500-6000. Er kan ook een gevangenisstraf worden opgelegd van zes maanden tot twee jaar.

Kroatië

Bij een aanhouding mag de politie speeksel- of urinetesten afnemen, maar alleen een bloedonderzoek dat in een ziekenhuis is afgenomen, geldt als bewijs. Cannabis wordt net zo behandeld als elke andere illegale drug. Er zijn geen limieten of richtlijnen in de nationale verkeerswetgeving. Sancties omvatten boetes, rijontzeggingen en zelfs gevangenisstraffen.

Luxemburg

De politie mag een test afnemen bij een aanhouding, maar een bloedonderzoek in een ziekenhuis is verplicht voor een veroordeling. Er zijn limieten voor alle illegale substanties in de wet vastgelegd. Een rijontzegging kan variëren van een maand tot levenslang. De boetes lopen uiteen van €250-5000. Een gevangenisstraf kan variëren van acht dagen tot drie jaar.

Nederland

De politie mag bij een aanhouding geen test afnemen. Je moet een bloedonderzoek ondergaan in een ziekenhuis. De test is echter meer bedoeld om “onbekwaamheid” aan te tonen, dan voor het meten van een specifieke waarde metabolieten in het bloed. Een rijontzegging kan maar liefst vijf jaar duren. De boetes beginnen bij €6000 en nemen vanaf daar in rap tempo toe, zeker als er sprake is van lichamelijk letsel. Een gevangenisstraf behoort ook tot de mogelijkheden. In het bijzonder als de bestuurder roekeloos reed of een dodelijk ongeval of verwondingen veroorzaakte.

Noorwegen

Bloedonderzoeken in het ziekenhuis zijn verplicht en de metabolieten-waarde is vastgelegd. Ook is het toegestaan om bij een aanhouding te testen. Een rijontzegging geldt voor minimaal een jaar. Er kan een boete worden opgelegd of een gevangenisstraf van maximaal een jaar.

Oostenrijk

Iedereen die verdacht rijgedrag vertoont, kan worden aangehouden. Een bloedonderzoek moet in het ziekenhuis worden uitgevoerd. Er zijn geen limieten vastgesteld op basis waarvan iemand "onbekwaam" kan worden genoemd. Een rijontzegging kan worden opgelegd voor ten minste vier weken. De boetes variëren van €800-3700.

Polen

De politie mag bij een aanhouding een test uitvoeren, maar eentje die als bewijs geldt, moet in een ziekenhuis of op een politiebureau worden uitgevoerd. Er zijn geen limieten vastgesteld. Een rijontzegging kan worden opgelegd voor een periode van een tot tien jaar. Er zijn diverse soorten boetes. Ook kan een gevangenisstraf worden gegeven van maximaal twee jaar.

Portugal

De politie mag je bij een aanhouding vragen een test af te nemen, maar een bloedonderzoek dat in het ziekenhuis is uitgevoerd, is nodig als bewijs in de rechtbank. Er zijn geen limieten vastgelegd. Als iemand wordt veroordeeld, dan kan een rijontzegging van twee maanden tot twee jaar worden opgelegd. De boetes zijn afhankelijk van de zwaarte van de overtreding. Een gevangenisstraf is ook mogelijk, maar dat hangt eveneens af van de ernst. Als het ongeval is veroorzaakt door nalatigheid, kan de straf drie jaar zijn.

Tsjechië

Als je wordt aangehouden, kan het zijn dat je een speekseltest moet ondergaan. Maar een bloedonderzoek in een ziekenhuis moet aantonen of iemand "onbekwaam" is. Er zijn specifieke waarden vastgelegd. Er kan een rijontzegging worden opgelegd voor zes maanden tot een jaar bij een eerste of kleine overtreding. Als het vergrijp ernstiger is, kan de rijontzegging zelfs voor tien jaar worden opgelegd. Gevangenisstraf geldt ook als mogelijkheid als er een ernstig ongeval is veroorzaakt.

Zweden

Een onderzoek is verplicht als bewijs. Maar er geldt geen aansprakelijkheid als de drug wordt ingenomen onder medische supervisie. Er zijn geen limieten vastgelegd. Er kan een rijontzegging worden opgelegd voor een maand tot en met drie jaar. Inbeslagname van het voertuig is ook een optie. De gevangenisstraffen zijn maximaal twee jaar.

HOE VOORKOM JE DAT JE AANGEHOUDEN WORDT?

Het is duidelijk dat preventieve maatregelen beter zijn dan je onschuld te moeten bewijzen. Hieronder geven we wat tips om dergelijke onplezierige ontmoetingen met de politie te voorkomen, voordat ze zich voordoen.

1. Bestuur geen auto als je high bent.
2. Rook niet in de auto.
3. Zorg ervoor dat je geen verpakking met cannabis open in je auto hebt staan.
4. Bestuur ten minste vier uur geen auto als je wiet met THC hebt ingenomen.
5. Ga ’s avonds in het weekend de weg niet op, omdat er dan meer onbekwame mensen onderweg zijn. 
6. Rijd een paar kilometer minder hard dan de toegestane snelheid en rijd met een constante snelheid.
7. Maak je auto regelmatig schoon; de geur van cannabis geeft politieagenten het recht om je te verdenken.
8. Als de politie je vraagt om toe te geven dat je wiet hebt gerookt, antwoord dan nooit – echt nooit.
9. Als je wordt gevraagd om een vrijwillige test te doen, weiger dan beleefd. In sommige Europese landen kan dat. Je kunt vragen om een bloedonderzoek als je wordt verzocht een test te ondergaan.