De juridische status van wiet in Spanje: alles wat je weten moet

Spanje is een beroemde wiethotspot. Mensen uit alle hoeken van de wereld bezoeken het land om er in de cannabis social clubs te blowen. Maar wist je dat wiet in Spanje eigenlijk illegaal is? En dat het land van alle Europese landen zelfs de minst liberale wetgeving omtrent therapeutische cannabis heeft?

Hieronder onderzoeken we de juridische status van wiet in Spanje en proberen we duidelijkheid over deze verwarrende kwestie te verschaffen.

Is wiet legaal in Spanje? Het korte antwoord

Op dit moment is het gebruik van wiet in Spanje niet legaal, met uitzondering van zeldzame en specifieke medische toepassingen. Spanje is zelfs een van de weinige Europese landen die geen duidelijke wetgeving hebben als het om therapeutisch wietgebruik gaat.

Het recreatieve gebruik van wiet is in Spanje illegaal of gedecriminaliseerd. Feitelijk is het niet verboden om thuis kleine hoeveelheden te telen en te gebruiken. Maar het transport en de verkoop van wiet is wel illegaal.

De juridische status van wiet in Spanje

In wat volgt, gaan we uitgebreid in op de ingewikkelde en voortdurend veranderende status van wiet in Spanje.

Therapeutische wiet

Spanje staat bekend als cannabis hotspot, maar ondanks dat zijn de wetten rond het voorschrijven van therapeutische wiet en cannabisproducten bijzonder streng, in elk geval volgens Europese begrippen. Alleen in specifieke en ernstige gevallen van epilepsie en multiple sclerose mogen artsen recepten uitschrijven voor Sativex, een middel op basis van THC, of Epidiolex, dat CBD bevat.

Bijzonder genoeg is Spanje een grote producent van therapeutische cannabis, maar is de verkrijgbaarheid ervan voor eigen burgers lastig. In plaats daarvan wordt het vooral geëxporteerd naar andere landen.

In de praktijk gaat het er echter zowel ingewikkelder als liberaler aan toe. Het klinkt misschien vreemd, maar dankzij soepele wetgeving rond de persoonlijke productie en het gebruik van wiet mogen medische gebruikers wel hun eigen cannabis kweken en gebruiken. Ook kunnen ze lid worden van een cannabis social club en het daar kopen.

Voor gebruikers van therapeutische wiet is dit een bitterzoete situatie. Vergeleken met andere landen kunnen ze relatief gemakkelijk aan wiet komen. Maar zodra ze de hulp van medische professionals in willen schakelen, wordt het ze moeilijk gemaakt. Dit betekent dat ze in principe op zichzelf zijn aangewezen en aan zelfmedicatie moeten doen.

Er zijn momenteel wel plannen voor het invoeren van wetgeving omtrent medische cannabis, dus wellicht hebben patiënten in de toekomst meer mogelijkheden. Hierover later meer.

Recreatieve wiet

Spanje heeft vrij liberale wetten met betrekking tot cannabis voor recreatief of persoonlijk gebruik. Het kweken van wiet voor verkoop- of commerciële doeleinden is nog altijd illegaal. Maar je mag het wel voor jezelf telen. Tenminste, zolang je planten niet zichtbaar zijn vanuit de openbare ruimte.

Toch zijn er geen wetten waarin staat dat het legaal is om wiet te produceren en gebruiken; het is alleen niet illegaal. Het kweken van een klein aantal planten om ze thuis te roken, is al sinds de jaren 70 gedecriminaliseerd. Bovendien mag je de wiet ook weggeven, zolang er maar geen geld mee gemoeid is.

Dit heeft geleid tot de opkomst van cannabis social clubs, vooral in Barcelona. Deze clubs maken gebruik van mazen in de wet: het gebrek aan wetgeving zorgt voor een legaal grijs gebied en daar doen zij hun voordeel mee.

Voor elk lid mogen clubs een specifieke hoeveelheid wiet kweken. Bestaande leden dragen vaak nieuwe leden aan, maar soms heb je geen verwijzing nodig om lid te worden. Na betaling van een bepaald bedrag kunnen leden in de club wiet kopen. Technisch gezien, kopen ze het echter niet; dit is tenslotte illegaal. In plaats daarvan dragen de betalingen bij aan het algemene onderhoud van de club. In theorie is de wiet dan gratis.

Deze vrijheden hebben ook tot een toename van de georganiseerde misdaad geleid. Zo kweken allerlei bendes onder het mom van 'social clubs' wiet, die ze vervolgens in andere Europese landen verkopen, waar het veel meer oplevert. Het gevolg: een toename van geweld in de cannabiswereld. Bovendien valt de politie regelmatig binnen bij clubs die zich wel gewoon aan de regels houden.

Veel kwekers en gebruikers in het land willen dan ook verandering. Zij hebben liever duidelijke wetgeving dan een dubieus, juridisch grijs gebied dat zoveel vraagtekens kent.

Zal Spanje in de toekomst wiet gaan legaliseren?

Het Spaanse congres voert binnenkort een debat over nieuwe wetgeving met betrekking tot therapeutische wiet. Deze plannen zijn eerder verworpen, maar het Ministerie van Volksgezondheid wil ze opnieuw voorstellen. Het lijkt er op dat er nu een meerderheid van het congres voor zal stemmen. Dit kan betekenen dat Spanje over niet al te lange tijd een liberaler systeem voor therapeutische wiet krijgt.

Men denkt dat de PSOE, de Spaanse Socialistische Arbeiderspartij, de beslissende stem zal hebben. De standpunten van de andere partijen zijn namelijk vrij onbuigzaam, zij het voor of tegen een bredere legalisatie. De PSOE heeft eerder gezegd dat ze de richtlijnen van de VN volgen, waarin wiet verboden wordt. Toch denken veel mensen dat dit standpunt inmiddels veranderd is, wat mogelijk tot een andere uitslag leidt.

De regelgeving rondom recreatieve wiet heeft zowel vooruitgang als achteruitgang geboekt. In 2017 stemden beleidsmakers in Catalonië voor wetgeving die specifiek omschrijft hoe en onder welke voorwaarden mensen wiet mogen kweken en gebruiken. Ze wilden hiermee de wet verduidelijken, georganiseerde misdaad bestrijden en de weg vrijmaken voor een liberalere, maar gecontroleerde gang van zaken. Het hoogste gerechtshof in Spanje zei echter dat dit in strijd was met de grondwet, waardoor er uiteindelijk niets veranderde.

Andere landen, waaronder Malta en Duitsland, zijn bezig met een inhaalslag als het om cannabiswetten gaat. Desondanks is Spanje nog steeds een land met een van de meest tolerante en liberale wetten van Europa. En het lijkt erop dat de situatie in de toekomst alleen maar zal verbeteren.

Wiet in Spanje: een ingewikkelde kwestie

De juridische status van wiet in Spanje is op zijn zachtst gezegd bijzonder. Je mag het namelijk kweken en gebruiken vanwege een gebrek aan wetgeving, niet zozeer omdat er specifieke regelgeving voor is. Dat maakt Spanje in bepaalde opzichten liberaal, maar dat komt meer omdat er nauwelijks controle is. Tegelijkertijd betekent dit dat wiet niet legaal is, wat de wetgeving er niet duidelijker op maakt. Bovendien besteedt men in het land verrassend weinig aandacht aan therapeutische cannabis, waardoor het op veel Europese landen achterloopt.

Dat gezegd hebbende, kan dit binnenkort zomaar veranderen; laten we vooral het debat in het congres afwachten!