Bladvlekkenziekte en wiet: preventie & behandeling

Bladvlekkenziekte (Septoria) is een hardnekkige plantenziekte die vrij vaak voorkomt. Het tast de bladeren van verschillende planten aan, waaronder cannabis.

Als je deze ziekte niet op de juiste manier behandelt, kan bladvlekkenziekte behoorlijk rampzalig zijn voor je planten. Het kan de bladeren vernietigen, de groei belemmeren en uiteindelijk de grootte en kwaliteit van de oogst beïnvloeden.

In dit artikel gaan we uitgebreid in op bladvlekkenziekte. Je leert wat het is, hoe je het behandelt en hoe je voorkomt dat de aandoening bij je wietplanten vrij spel krijgt.

Wat is bladvlekkenziekte?

Bladvlekkenziekte is de verzamelnaam voor een reeks schimmelinfecties die bruine vlekken op de bladeren van planten veroorzaken^[5], wat een impact op de groei heeft. Het is ook bekend als Septoria bladvlekkenziekte. Er zijn meerdere soorten Septoria en niet elke soort richt zich op de wietplant. In dit artikel kijken we naar Septoria lycopersici.

Bladvlekkenziekte kan ook tomaten^[6], tarwe en peterselie aantasten, om je enkele voorbeelden te geven. De schimmels ontwikkelen zich op gevallen, rottende bladeren. Hierna vinden sporen hun weg naar levende bladeren die er een ideale voedingsbodem voor vormen. Afhankelijk van de aangetaste plant kan bladvlekkenziekte de oogst slechts beschadigen of zelfs volledig verwoesten.

Als je wiet teelt, hoef je je oogst gelukkig niet direct af te schrijven. Maar als je de schimmel niet behandelt, kan het wel degelijk de groei vertragen en de uiteindelijke oogsten van je planten verminderen. Het is dus belangrijk dat je weet wat bladvlekkenziekte is, vooral als je je wiet buiten teelt.

De ontwikkeling van bladvlekkenziekte bij wiet

Als je meer weet over de levenscyclus van bladvlekkenziekte bij wiet, begrijp je beter hoe het werkt. Met deze kennis in je achterhoofd kun je de schimmel ook beter voorkomen.

Deze schimmelsoort overwintert^[7] op geïnfecteerde bladeren van het jaar ervoor, meestal op afgevallen bladeren. Dit hoeven overigens geen wietbladeren te zijn, want de schimmelsporen kunnen op alle gevallen bladeren zitten. De schimmel floreert in koele, vochtige omgevingen. Wanneer de lente aanbreekt en nieuwe bladeren groeien, kunnen de sporen van Septoria zich naar elke nieuwe groei verspreiden. Bij wiet zul je de infectie pas waarnemen als de bloei aanbreekt. Het verschijnt dan eerst op de onderste delen van de plant.

De tekenen van bladvlekkenziekte

Helaas weet je niet dat Septoria aanwezig is totdat de ziekte op je planten zichtbaar wordt. Let op de volgende tekenen:

• Onregelmatige vlekken: de schimmel veroorzaakt onregelmatig^[8] gevormde vlekken over het hele blad. Deze lijken cirkelvormig of ovaal en langwerpig. Hoe dan ook hebben de plekken ruwe randen en ze zijn niet uniform van kleur. In het midden van de vlekken zie je vaak een grijsbruine verkleuring.
• Heldere, gele randen: de buitenkant van de vlekken kleurt geel als het chlorofyl in de bladeren vergaat^[9]. Als de vlekken zich uitbreiden, schuiven ook de gele randen naar buiten, terwijl de grijsbruine verkleuring in het midden ook groeit.
• Uitbreidende vlekken: de vlekken beginnen misschien heel klein, maar kunnen zich uitbreiden tot de bladeren er ernstig geïnfecteerd uitzien. Hoe groter ze worden, hoe meer het de fotosynthese in de bladeren beïnvloedt en hoe meer stress je planten krijgen.
• Ontwikkeling van pycnidia: dit zijn geslachtsloze vruchtlichamen van bepaalde schimmels, in dit geval Septoria. Ze ontwikkelen zich in de grijsbruine vlekken op geïnfecteerde bladeren en zien er met het blote oog uit als kleine zwarte puntjes. Dit is het bewijs dat je planten een schimmelinfectie hebben.
• Vertraagde groei: je planten ervaren steeds meer stress en kunnen de fotosynthese niet langer goed uitvoeren. Dit leidt tot stagnatie in de groei. Septoria verschijnt meestal alleen als je wietplanten in bloei staan. Daardoor zul je geen algehele groeistilstand opmerken^[10] (omdat wietplanten in dit stadium niet langer groeien). Mogelijk zie je wel een teleurstellende ontwikkeling van de toppen.
• Verlies van levenskracht: naast de verminderde ontwikkeling van toppen kan het ook gebeuren dat je planten aan vitaliteit verliezen. Bladvlekkenziekte veroorzaakt meestal geen verwelking, maar je planten kunnen er levenloos en ongezond uitzien.

Hoe voorkom je bladvlekkenziekte?

Als je bladvlekkenziekte herkent, kun je het behandelen door de geïnfecteerde bladeren te verwijderen en je planten met een schimmelwerend middel in te spuiten. Maar het is veel beter als je de aandoening voorkomt. Als je buiten teelt, lopen je planten altijd een risico; ze staan tenslotte in de vrije natuur. Maar je kunt als teler veel doen om de risico's te beperken.

Afstand tussen planten

Zorg voor een redelijke afstand tussen je wietplanten, maar ook tussen andere planten. Zo kan de schimmel zich minder gemakkelijk verspreiden. Als bladeren met elkaar concurreren om ruimte en tegen elkaar aan groeien, is de kans op infecties veel groter.

Geef elke plant genoeg ruimte om te groeien zonder te strijden om licht; zo verklein je de kans dat bladvlekkenziekte de kop opsteekt. En mocht er een plant besmet zijn, dan kun je de andere planten ook veel beter beschermen.

Zorg voor gezonde wietplanten

Planten hebben een immuunsysteem, net als mensen en dieren. En dit immuunsysteem werkt veel beter als de algemene gezondheid van je planten goed is.

Verzorg je planten goed en houd ze tevreden. Dat is een van de simpelste, maar effectiefste manieren om niet alleen bladvlekkenziekte te voorkomen, maar ook andere besmettelijke ziektes.

In de praktijk betekent dit:

• correct water geven
• goed afgestemde voeding toedienen
• stress bij je planten minimaliseren
• in een geschikt medium telen

Breng mulch aan

Door een laag mulch aan te brengen op de aarde waarin je planten groeien, kun je voorkomen dat schimmels hun weg vinden naar de bladeren van de plant. We stipten het al aan, maar Septoria overwintert in rottende bladeren. Zodra het volgende teeltseizoen aanbreekt, zijn deze bladeren zo vergaan dat ze meer op aarde lijken.

Als je direct in aarde teelt, kan een laag mulch helpen om allerlei ziektes in de bodem te houden. Daarnaast helpt het ook om de temperatuur en het vochtgehalte rond de wortels van je planten te stabiliseren.

Ga de strijd aan met onkruid

Je tuin vrij houden van overtollige plantengroei is ook een goede manier om de kans op verspreiding van Septoria en andere ziekteverwekkers te verkleinen. Soms is een overvloedige groei rond je wietplanten juist voordelig; denk maar aan combinatieplanten. Tegelijkertijd creëert dit ook een rijkere omgeving waar schimmels en bacteriën gedijen.

Bepaalde combinatieplanten kunnen de verspreiding van ziektes helpen beperken. Ongecontroleerde groei kan de verspreiding echter bevorderen. Verwijder dus je onkruid!

Houd vocht onder controle, indien mogelijk

Bladvlekkenziekte houdt van vochtige omstandigheden, net als de meeste andere schimmels. Als je buiten teelt, kun je niet veel doen tegen de hoeveelheid vocht in de omgeving. Maar je kunt wel vooruit plannen en je planten op zo'n manier telen dat ze ongunstige omstandigheden beter kunnen behappen.

Als je veel planten in een vochtig hoekje teelt, zijn ze veel gevoeliger voor schimmelinfecties dan planten die meer ruimte hebben in een goed geventileerd deel van je tuin. Nu heeft niet iedereen de luxe om te kiezen waar ze hun planten telen, maar probeer het beste van de beschikbare ruimte te maken. Goed geventileerde wietplanten zijn over het algemeen veel gezonder.

Trichoderma

Trichoderma zijn nuttige schimmels die in de grond leven. Ze kunnen de wortels van je wietplanten op meerdere manieren helpen. Daarnaast kunnen ze het voorkomen en de ernst van bladvlekkenziekte verminderen^[1].

Trichoderma^[12] kun je het beste aan het begin van je wietkweek aan de aarde toevoegen. Het ontwikkelt namelijk mettertijd een symbiotische relatie met de wortels van je planten. Hoe meer tijd je deze schimmels gunt, hoe effectiever ze zijn.

Deze organismen zijn onmisbaar als je biologisch teelt. Ze beschermen namelijk je wietplanten niet alleen tegen ziektes, maar leveren ook op efficiënte wijze talloze voedingsstoffen aan je planten die hun groei bevorderen.

Easy Roots Trichoderma

Easy Roots Trichoderma

5/5 (4)

Koop Easy Roots Trichoderma

Hoe behandel je bladvlekkenziekte bij wiet?

Als al je preventieve maatregelen niet werken, is het goede nieuws dat je bladvlekkenziekte bij wietplanten op verschillende manieren kunt behandelen. Bovendien zijn niet alle methodes agressief. Biologische bestrijdingsmiddelen werken vaak erg effectief en zijn tamelijk veilig voor het milieu. Daarmee is het dus niet nodig om je planten met synthetische schimmelwerende middelen te besproeien. Aangezien je planten in bloei staan, is het heel belangrijk dat je geen giftige chemische stoffen gebruikt. Je wilt de wiet tenslotte nog kunnen roken!

Voor de beste resultaten volg je de aanpak van geïntegreerde plaagbestrijding (IPM). Dit betekent dat je niet op één krachtige oplossing vertrouwt (zoals giftige fungiciden). In plaats daarvan gebruik je een reeks minder schadelijke oplossingen die even effectief zijn.

Verwijder geïnfecteerde bladeren

Verwijder allereerst alle geïnfecteerde bladeren (meestal beginnend aan de onderkant van de plant). Dit stopt de aantasting of kan het in elk geval vertragen. Daarnaast worden vervolgbehandelingen hierdoor effectiever. Heb je geïnfecteerde bladeren in je handen gehad? Raak dan geen gezonde delen van je planten aan totdat je je handen goed hebt gewassen.

Melkzuurbacteriën

Melkzuurbacteriën komen van nature voor in afbrekende bodems. Je kunt ze echter ook als voedingssupplement gebruiken en toevoegen aan het medium waarin je planten groeien. Het is namelijk aangetoond dat melkzuurbacteriën de groei verbeteren^[2] en planten helpen verdedigen tegen ziekteverwekkers die in de aarde voorkomen, waaronder bladvlekkenziekte.

Deze organische toevoeging kan de algehele kwaliteit van de aarde verbeteren en je planten tegen een aantal verschillende ziektes beschermen. Dit betekent dat zowel de omgeving als je planten hiervan profiteren.

Compostthee

Je kunt ook compostthee maken met behulp van een belucht brouwproces. Het is namelijk aangetoond dat compostthee bladvlekkenziekte onder controle houdt als je het als bladvoeding toedient. Deze behandeling is ook niet schadelijk voor de directe of indirecte omgeving, terwijl je er mogelijk de schimmel mee onder controle krijgt. Daarnaast is het ook veilig als het in aanraking komt met de toppen van wiet, die je uiteindelijk gaat gebruiken.

Als je wietplanten met compostthee behandelt, moet je snel zijn. Verwijder aangetaste bladeren en spuit de rest van de plant in met de bladvoeding. Herhaal de behandeling dagelijks en houd dit nog een week vol nadat de laatste tekenen van bladvlekkenziekte verdwenen zijn.

Trichoderma bladvoeding

Je weet inmiddels dat trichoderma de bodem effectief kan verbeteren. Maar je kunt ook het ook als bladvoeding tegen schimmelinfecties^[3] gebruiken. Deze sprays kun je gemakkelijk online kopen en in ruime hoeveelheden op je planten aanbrengen. Net als bij andere behandelingen is ook hier het advies om eerst de geïnfecteerde bladeren te verwijderen. Gebruik de spray vervolgens op de onaangetaste delen van de plant.

JADAM

JADAM (jayeon-eul dalm-eun salamdeul) kunnen we vanuit het Koreaans vrij vertalen als 'mensen die op de natuur lijken'. Het is eigenlijk een complete, holistische landbouwbenadering die probeert natuurlijke processen samen te brengen met wetenschappelijke kennis om op een duurzame en effectieve manier gewassen te telen.

Het is een wereld op zich, waar genoeg over te zeggen valt.

Maar omdat dit artikel over bladvlekkenziekte gaat, zullen we ons tot biologische bestrijdingsmiddelen beperken. JADAM natuurlijke bestrijdingsmiddelen (JNP) zijn niet schadelijk voor het milieu, maar beschermen je planten effectief. Je kunt deze producten thuis maken en je hebt er slechts drie ingrediënten voor nodig:

• Bevochtigingsmiddel: dit is een zeepachtige oppervlakteactieve stof die de basis van het bestrijdingsmiddel vormt. Dit helpt het middel zich te hechten aan bladeren en ongedierte. Daarnaast verbetert dit het penetratievermogen van pesticiden. Denk aan zacht water, koolzaadolie en kaliumhydroxide.
• Kruidenoplossing: dit betreft kruiden of kruidenextracten met een afstotende werking voor de specifieke plaag, in dit geval bladvlekkenziekte. Enkele opties zijn aardpeer, ginkgo en gedroogde wortels van Pulsatilla koreana.
• Zwavel: door zwavel aan je JADAM-bestrijdingsmiddel toe te voegen, verbeter je de effectiviteit tegen schimmels. Vul het JADAM-bevochtigingsmiddel (JWA) daarom aan met zwavel, natriumhydroxide, water, fyllietpoeder, rode kleipoeder en/of zeezout.

Omgaan met bladvlekkenziekte: blijf waakzaam

Van alle ziektes die je wietplanten kunnen treffen, is bladvlekkenziekte niet de ergste aandoening, maar toch kan het wel degelijk schadelijk zijn. Gelukkig is er veel tegen te doen. Door de juiste teeltmethode toe te passen, kun je de aandoening deels voorkomen. Toch is het ook belangrijk te weten waar je op moet letten en hoe je moet handelen als bladvlekkenziekte de kop opsteekt. Het kan tenslotte iedereen overkomen, ongeacht hoe goed je preventieve maatregelen zijn.

Een geïntegreerde aanpak van dit probleem is je beste optie. Daarmee hoef je ook geen beroep te doen op schadelijke schimmelwerende middelen en dat is voor iedereen voordelig!