Alles over cannabis social clubs in Duitsland

• Duitse cannabis social clubs (CSC’s) zijn nog altijd in ontwikkeling.
• Ze ervaren momenteel grote culturele en politieke weerstand.
• Het juridische landschap is complex, zelfs voor advocaten.
• CSC’s zijn positieve stap voorwaarts voor de Europese relatie met cannabis.

In Duitsland zijn de eerste cannabis social clubs geopend. Deze besloten clubs zonder winstoogmerk mogen wiet kweken en verdelen onder hun leden, zolang ze aan specifieke regels voldoen.

Hier gaan we kijken wat dit precies voor clubs zijn, hoe ze werken en wat de toekomst in petto heeft.

Wat zijn cannabis social clubs (CSC’s)?

Cannabis social clubs zijn anders dan coffeeshops of dispensaria. Er is niet alleen een ander wettelijk kader van toepassing, maar er zijn ook concrete verschillen in hoe ze werken.

• Definitie en doel

CSC’s zijn non-profitorganisaties die zich richten op de teelt en distributie van wiet speciaal voor hun leden. Daarentegen zijn coffeeshops in Nederland en dispensaria in de Verenigde Staten meestal bedrijven met een winstoogmerk, waar ook niet-leden wiet mogen kopen. Wel gelden er soms regels die bepalen aan wie deze shops hun producten mogen verkopen.

In plaats van winst te maken, is het doel van CSC’s om leden toegang te bieden tot hoogwaardige, veilige wiet waarvan de herkomst bekend is. Onder de leden ontstaat meestal ook een gevoel van gemeenschapszin (en vaak helpen ze mee bij de activiteiten van de club), terwijl ze zich inzetten voor open en verantwoord cannabisgebruik.

• Historische context

De eerste CSC’s ontstonden in Spanje als gevolg van mazen in de wet. Het was er namelijk verboden om wiet te verkopen of meer dan een bepaald aantal planten per persoon te kweken. Er was echter sprake van een juridisch grijs gebied, waardoor mensen als lid van een club cannabis konden kweken. In plaats van wiet te kopen, betaalden de leden om de organisatie van de club te bekostigen.

Hoewel ook criminelen van dit systeem hebben geprofiteerd, is het model van collectieve teelt en distributie volgens velen een positieve ontwikkeling.

Door het succes werd het model al snel in andere landen geïntroduceerd, zoals Uruguay en Malta. In beide landen zijn CSC’s inmiddels wettelijk erkend, terwijl dat in Spanje nog op zich laat wachten. Daarbij is het interessant om op te merken dat veel CSC-leden in Spanje juist meer regulering wensen, niet minder. Volgens veel mensen leidt het gebrek aan regels tot misstanden en zet het de deur open voor de georganiseerde misdaad, wat het hele idee van het model ondergraaft. In Duitsland probeert men deze problemen met strengere wetgeving te voorkomen. De andere kant van de medaille is dat dit streven kan uitmonden in een doolhof van regels.

Voordelen van cannabis social clubs

Voor de fans van wiet zijn social clubs een geweldige stap vooruit in een verder tamelijk cannabisonvriendelijke wereld. CSC’s hebben talloze voordelen vergeleken met zowel een verbod als volledige legalisatie. We zetten er een paar op een rij.

• Community en gezamenlijke middelen

CSC’s danken hun bestaan aan de kracht van het collectief. Zonder leden kunnen ze geen wiet kweken. Dit brengt cannabisgebruikers samen in plaats van ze te isoleren, wat een veelvoorkomend effect is van een verbod. De veelgehoorde uitdrukking 'samen staan we sterk' is hier zeker van toepassing, want gelijkgestemden weten elkaar te vinden in hun gedeelde passie voor wiet. Naast het smeden van vriendschappen delen de leden ook kennis.

• Kwaliteit en veiligheid gegarandeerd

Gezien het feit dat CSC’s aan regels gebonden zijn, hebben leden de zekerheid dat ze wiet van hoge kwaliteit krijgen. Bovendien zijn de leden vaak op de een of andere manier betrokken bij de activiteiten van de club. Daarmee hebben ze invloed op welke wiet er wordt gekweekt en de manier waarop. Dit betekent het volgende:

• Leden hebben toegang tot hoogwaardige wiet.
• Leden hebben zekerheid over de wiet die ze gebruiken en kunnen weloverwogen keuzes maken met betrekking tot de productie ervan.

• Betaalbaarheid

Wat de betaalbaarheid betreft, zijn CSC’s meestal relatief laagdrempelig. Aangezien ze geen winstoogmerk hebben, wordt de wiet er tegen kostprijs verkocht. En als je bedenkt dat de kwaliteit en veiligheid ervan gegarandeerd zijn, kun je dit soort clubs als een voordelige optie beschouwen.

• De wiet wordt onder wettelijk toezicht geteeld en gedistribueerd

Doordat de productie en distributie van cannabis bij CSC’s aan strikte regels is gebonden, verdwijnt de voedingsbodem voor de georganiseerde criminaliteit. Veel van de problemen die samenhangen met drugs komen voort uit het feit dat ze verboden zijn. Hierdoor ontstaat een markt die gedomineerd wordt door zware criminelen, die er vaak niet voor terugdeinzen om geweld te gebruiken.

Door legale alternatieven te bieden voor het kweken en verkrijgen van wiet, zijn deze problemen op te lossen.

• Een non-profitmodel beschermt gebruikers tegen misbruik

Er valt ook wat te zeggen voor het idee dat non-profit CSC’s beter zijn dan een model van complete legalisatie. Cannabis is niet geheel onschadelijk en het is makkelijk om misbruik te maken van mensen die drugs gebruiken om meer winst te maken (denk maar aan tabaksproducenten en grote farmaceutische bedrijven). Door wettelijk te bepalen dat alleen kleine collectieven wiet mogen kweken, verdwijnt de economische prikkel om de boel te manipuleren, wat voor iedereen beter is.

Het juridisch kader voor CSC’s in Duitsland

Het juridisch kader waarbinnen CSC’s in Duitsland opereren, is ongelooflijk complex. Daardoor weten veel clubs niet waar ze aan toe zijn, zelfs als ze officieel al geopend zijn. Hieronder schetsen we het beeld dat wij van de huidige situatie hebben, maar niets staat hier in steen gebeiteld. Het is dan ook geen juridisch advies.

• Belangrijke regels onder de cannabiswet (CanG)

Hier zijn enkele belangrijke regels waaraan clubs zich moeten houden om legaal te opereren:

• De leden moeten minimaal 18 jaar oud zijn.
• Er geldt een limiet van 500 leden per club.
• De leden moeten inwoners van Duitsland zijn.
• Per lid geldt er een maximale hoeveelheid van 25 gram per maand.
• De productiequota worden bepaald aan de hand van het aantal clubleden om te voorkomen dat er op commerciële schaal wordt geproduceerd.

• Financiële transparantie

Om er zeker van te zijn dat een cannabis social club daadwerkelijk non-profit is, zijn er strenge regels opgesteld met betrekking tot financiële transparantie. Daarbij moet elke CSC aantonen dat het de lidmaatschapskosten uitsluitend gebruikt om de kosten van de teelt, medewerkers en vergunningen te dekken. Winst maken is dus uit den boze.

• Bureaucratische belemmeringen

Zoals in Duitsland niet ongebruikelijk is, krijgen de clubs met een hoop bureaucratische rompslomp te maken. Om een licentie te bemachtigen, dient een club aan zowel lokale als landelijke wetgeving te voldoen. Dit proces kost veel tijd. En zelfs als aan alle eisen wordt voldaan, kan het goedkeuren van de aanvraag lang duren.

De verschillende Duitse deelstaten hanteren allemaal hun eigen processen en regels, met verschillende eisen als het gaat om transparantie en implementatie. Er is dus geen universele aanpak die voor alle clubs in het land geldt. In plaats daarvan moeten de clubs in de verschillende deelstaten zelf uitvogelen aan welke eisen ze moeten voldoen. In sommige deelstaten is het zelfs de autoriteiten niet duidelijk hoe de wet precies werkt, of wie er verantwoordelijk is voor het contact met de CSC’s. Dat maakt het allemaal extra ingewikkeld.

Al met al hebben de Duitse CSC’s niet alleen te kampen met een enorme administratieve rompslomp, maar ook met hoge kosten voor het opzetten en draaiend houden van de clubs.

• Verwachtingen voor de toekomst

Nu de eerste cannabis social clubs operationeel zijn, komt er vanzelf meer duidelijkheid over de regels. Hopelijk zal het licentieproces soepeler verlopen en zullen enkele van de meer hinderlijke obstakels uit de weg worden geruimd. Maar met de installatie van het nieuwe Duitse kabinet, waarmee het land mogelijk een ruk naar rechts maakt, is er geen enkele garantie dat de nieuwe bondsregering naar een cannabisvriendelijk beleid streeft.

Hoe word je lid van een cannabis social club?

Stel dat je je wilt aansluiten bij een CSC, hoe gaat dat dan in zijn werk? Zoals we al zeiden, gaat het niet lukken als je geen meerderjarige inwoner van Duitsland bent. Als toerist moet je dus op een andere manier aan je wiet zien te komen. Indien je wel aan de eisen voldoet, lees je hieronder welke stappen je moet doorlopen.

• Lidmaatschapsaanvraag

Lid worden van een CSC gaat als volgt:

• Je dient een aanvraag in met daarbij een bewijs van je leeftijd en woonplaats.
• Je stemt in met de voorwaarden van de club, zoals een maandelijkse limiet op cannabisgebruik.
• Je betaalt lidmaatschapskosten om de operationele kosten van de club te dekken.

CSC’s versus andere modellen van cannabisverstrekking

We stipten het al even aan, maar CSC’s zijn slechts één van de vele modellen voor de legale verstrekking van cannabis. De belangrijkste verschillen hebben we al aangestipt, maar hieronder gaan we er wat uitgebreider op in.

• CSC’s versus coffeeshops en dispensaria

Er zijn aardig wat verschillen tussen CSC’s en coffeeshops/dispensaria. Laten we ze eens op een rijtje zetten:

• Toegankelijkheid: Bij de coffeeshops in Nederland ben je als niet-lid welkom om wiet te kopen. Vaak hoef je daar niet eens een inwoner van Nederland voor te zijn.
• Betrokkenheid van het collectief: Coffeeshops houden zich bezig met commerciële verkoop en zijn niet afhankelijk van een bepaald collectief om hun activiteiten uit te voeren.
• Productkwaliteit: CSC’s kunnen vaak wiet van hogere kwaliteit garanderen vanwege hun niet-commerciële aard en de directe betrokkenheid van leden.
• Gebruik op locatie: Helaas bieden CSC’s in Duitsland geen mogelijkheid om de wiet op locatie te gebruiken. Bij coffeeshops en CSC’s in andere landen is dat vaak wel mogelijk.
• Prijzen: CSC’s hanteren lagere prijzen vanwege hun non-profitstructuur, terwijl dispensaria en coffeeshops vaak hogere prijzen vragen om winst te maken.
• Diversiteit van het aanbod: Hoewel het aanbod in winkels waarschijnlijk breder is, stemmen CSC’s hun aanbod af op de wensen van de leden, waardoor gepersonaliseerde opties mogelijk zijn.

Toekomstige uitdagingen voor CSC’s in Duitsland

Het staat niet vast dat het voor CSC’s op termijn makkelijker wordt om hun activiteiten te ontplooien. Het is überhaupt onzeker of ze mogen blijven bestaan.

• Beeldvorming en maatschappelijke scepsis

Duitsland is natuurlijk meer dan het uitermate progressieve Berlijn. Over het algemeen is het land zelfs tamelijk conservatief. Omtrent CSC’s is er dan ook sprake van veel scepsis en weerstand. En nu het land een verschuiving naar de rechterkant van het politieke spectrum maakt, is het niet ondenkbaar dat CSC’s binnenkort veel tegenwerking uit de politieke en culturele hoek krijgen.

• Kwaliteitsgarantie en toezicht

Om legaal te opereren en voor positieve beeldvorming onder het publiek te zorgen, is het essentieel dat CSC’s hoogwaardige producten leveren, natuurlijk binnen de vereiste wettelijke kaders. Een paar rotte appels die zich niet aan de regels houden, kan het voortbestaan van de rest ook in gevaar brengen. Dit betekent dat de clubs zich moeten houden aan strenge eisen wat het testen van hun producten betreft.

• Het overwinnen van juridische barrières

Als het proces van licentieverstrekking niet wordt verbeterd, blijft dit voor zowel bestaande als nieuwe clubs een groot obstakel. Om dit op te lossen, zijn er landelijke richtlijnen en bepalingen nodig.

• Economische en sociale impact

De economische en sociale impact zijn waarschijnlijk doorslaggevend voor de toekomst van deze clubs. Gaan de CSC’s leiden tot een afname van criminaliteit en illegale handel of vallen ze uiteindelijk toch (deels) in handen van de georganiseerde misdaad? Wat zullen de effecten zijn op de publieke gezondheid? Zullen de inkomsten van licenties en de extra banen significante bedragen opleveren voor de staatskas?

De antwoorden op deze vragen gaan uiteindelijk bepalen of en hoelang dit model stand zal houden.

Cannabis social clubs in Duitsland: een experiment

Duitsland heeft de grootste economie van Europa en is een belangrijke politieke speler. Dat dit land de stap heeft gezet om de productie en distributie van cannabis te legaliseren, is voor de cannabis community natuurlijk een enorme vooruitgang. Toch benadrukken we nogmaals dat de toekomst onzeker is. Ook al zijn er inmiddels CSC’s, het blijft een uitdaging om ze goed van de grond te krijgen en het is nog maar afwachten hoe toekomstige kabinetten ermee om zullen gaan.

Het succes van CSC’s hangt helemaal af van hoe de clubs draaien en of het ze lukt om de publieke opinie aan hun kant te krijgen.

Laten we hopen dat ze hierin gaan slagen!